02 September 2010

JSMP Hala’ó Workshop Konabá Prosesu Lejislativu iha Suku Taiboco Distritu Oecusse

Agostu 2010 - Judisial System Monitoring Programme (JSMP) liu husi unidade Programa Observasaun Parlamentu (POP) iha Quinta 26 Agostu 2010 liu bá, hala’ó workshop konabá prosesu lejislativu iha Suco Taiboco, Sub Distritu Pante Makasar Distritu Oe-Cusse. Workshop konta ho partsipantes husi komunidade hamutuk nain 30.

Objetivu husi workshop ne’e atu aumenta komunidade iha área rurál sira nia koñesementu konabá prosesu lejislativu en jeral, no kna’ar ou servisu husi orgaun soberania Parlamentu Nasionál nian nu’udar reprezentante povu iha uma fukun.

Luis de Oliveira Sampaio, Direitór JSMP deklara katak presija duni atu komunidade iha área rurais, koñese no hatene diak liu tan oinsá prosesu halo lei nian, tanbá lei ne importante tebes bá povu Timór Léste tomak inklui komunidade iha área rurais.

Nune’é mós importante atu hakle’an koñesementu povu nian, konabá kna’ar ou servisu Parlamentu Nasionál nian tanbá membrus Parlametu Nasionál mak reprezentante povu iha uma fukun.  Aliende ne’e komunidade iha area rurais mós presija hatene, oinsá sira nia partsipasaun iha prosesu lejislativu ou halo lei nian, no oinsá sira bele asesu bá Parlamentu Nasionál no nia membrus sira.

Bazeia ba esperensia JSMP nian, maioria komunidade rural la hatene oinsá prosesu halo lei nian, no sira mós la hatene kna’ar ou servisu husi membrus Parlamentu Nasionál nian.  Tanbá ne’e partsipantes sira dala bárak hateten katak Parlamentu Nasionál no Governu ne’e, orgaun rua ne’ebé mak nia servisu hanesan.  Partisipantes sira mos iha konfuzaun konabá knar hosi Ministériu Justisa no Tribunal nian.

Ho razaun hirak ne’e JSMP hanoin katak, sosiedade sivil hotu bele ajuda governu atu halo edukasaun sívika liu husi workshop ka terinamentu bá komunidade sira iha área rural. Prosesu ne’e, atu ajuda povu sira iha area rural  bele akompaña no iha koñesementu naton ba prosesu no atividade parlamentar nian inklui prosesu ba halo lei nian, fiskalizasaun ba atividade governu nian, no hola desizaun politiku ruma ba interese nasaun nian. JSMP hanoin katak prosesu ne’e ho intensaun atu involve povu hodi halo observasaun ou monitorizasaun adekuadu no direta ba bá kna’ar ou membrus Parlamentu Nasionál nian. Esforsu hirak ne’e atu nune’é prosesu demokrasia  bele sai buras liu tan.

Liu husi workshop ida ne’e partisipantes sira ho laran kontente haktuir  katak sira kompriende liu tan konabá kna’ar ou servisu husi membrus Parlamentu Nasionál nian, tanbá durante ne’e hatene deit Parlamentu no Deputadu maibé la hatene konabá sira nia servisu. Iha okaziaun ne’e mós, partisipantes sira ne’e fó rekomendasaun ba JSMP atu hatoo bá membrus Parlamentu Nasionál sira katak, aliende fiskaliza servisu Governu nian, persija mós halo fiskalizasaun bá povu nia situasaun real iha área rural inklui suku Taiboco, atu nune’é bele haré ho matan oinsá povu nia terus iha área ne’ebá.  Liután, partsipantes sira mós afirma katak membrus Parlamentu Nasionál la bele hakbesik aan deit bá povu wainhira iha tempu kampaña bá elisaun nian, no liu tiha ida ne’e haluha tiha sira nia difikulidade.  

Atu hetan infórmasaun kle’an favor kontaktu: Luis de Oliveira Sampaio Direitor Ezekutivu JSMP Diresaun e-mail: luis@jsmp.minihub.org Landline: 3323883

No comments: