07 May 2018

JSMP Court Reports Sumáriu Kazu Tribunál Distritál Oekusi Períodu Marsu 2018

JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME
PROGRAMA MONITORIZASAUN BA SISTEMA JUDISIÁRIU Sumáriu Kazu Tribunál Distritál Oekusi Períodu Marsu 2018

Afirmasaun: Sumáriu Kazu tuirmai ne’e deskreve faktu sira no prosesu iha tribunál tuir JSMP nia monitorizasaun independente, no deklarasaun ne’ebé parte sira fó iha tribunál nia laran. Informasaun ne’e la reprezenta JSMP nia hanoin hanesan instituisaun ida.

JSMP kondena maka’as forma violénsia hotu-hotu, liuliu hasoru feto no ema vulneravel. JSMP afirma la iha justifikasaun ba violénsia hasoru feto.

Deskripsaun sumáriu julgamentu ba desizaun kazu sira

1.     Krime kontrabandu



Nú. Prosesu                             : 0041/17.OESIC

Kompozisaun Tribunál  : Kolektivu

Juis                                : Dr. João Ribeiro

: Dra. Jumiati Freitas

: Dr. Eusebio Victor Xavier   

Prokuradór                    : Dr. Mateus Nesi

Defeza                            : Dr. Calisto Tout

Tipu pena                      : Pena prizaun tinan 2 suspende ba tinan 2 maibé izensaun ba pena

Iha 01 Marsu 2018, Tribunál Distritál Oekusi prezide leitura akordaun ba krime kontrabandu ne’ebé envolve arguida Luiza Liub hasoru Estadu RDTL, iha Suku Nipani, Sub-distritu Pante-Makasár, Distritu Oekusi.

Akuzasaun Prokuradór

Prokuradór akuza katak iha 02 Marsu 2017, maizumenus iha tuku 20.00 kalan, arguida hatama sasan ilegál liuhosi fronteira Sakato. Sasan sira ne’ebé arguida hatama mak hanesan lis tahan no salsa tahan (daun sup) plástiku 1, tempe saku 2, rak bikan 1, koto nurak saku 2, brinjela saku 4, mostarda saku 1, baria saku 1, pipinu saku 1, senoura saku 1, tahu balde 4, derok fuan plástiku 4, aimanas no kinur plástiku kiik 2, fore talin futun bo’ot 8 no modo mutin plástiku 4.

Prokuradór akuza arguida kontra artigu 316 KP kona-ba krime kontrabandu ho moldura penál tinan 2 to’o tinan 6 prizaun ka multa.

Produsaun ba prova sira

Iha julgamentu, arguida konfesa faktus hotu iha akuzasaun no deklara katak nia arrepende ona nia hahalok. Arguida mós deklara katak depoisde akontesementu ne’e, arguida selu ona taxa ba Diresaun Alfandega ho osan hamutuk US$212.25. Arguida nu’udar negosiante kiik, laiha rendimentu fíksu kada fulan no promete sei la repete tan hahalok ne’e iha futuru no arguida iha oan nain 4.

Prokuradór husu ba tribunál atu presinde testemuña hosi Unidade Polísia Fronteira (UPF) nia depoimentu ne’ebé antes ne’e prokuradór aprezenta ona ba tribunál, tanba arguida konfesa faktus hotu iha akuzasaun. Iha parte seluk defeza konkorda ho pedidu ne’e.



Alegasaun finál

Prokuradór konsidera arguida provadu komete krime kontrabandu ne’ebé barak liu akontese iha Regiaun Oekuse hodi hamosu prejuízu ba Estadu RDTL. Tanba ne’e husu ba tribunál atu kondena arguida tuir pena ne’ebé hakerek ona iha artigu 316 KP.



Enkuantu defeza haktuir katak iha produsaun ba prova sira arguida konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona nia hahalok no promete sei la repete tan nia hahalok hanesan iha futuru. Defeza haktuir liután katak antes julgamentu arguida selu ona taxa ba Diresaun Alfandega no arguida nu’udar negosiante kiik, laiha rendimentu fíksu kada fulan no arguida iha kolaborasaun di’ak ho tribunál no arguida mós iha oan nain 4. Tanba ne’e husu ba tribunál atu aplika pena ne’ebé adekuadu ba arguida tuir nia sala.



Desizaun

Depoisde avalia faktus provadu sira ne’ebé prodús durante julgamentu, bazeia artigu[1] 28 KP kona-ba arrependementu posterior no artigu 318[2]  KP kona-ba izensaun ba pena, tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguida ho pena prizaun tinan 2 suspende ba tinan 2 maibé tribunál deside atu halo izensaun ba pena ne’e tanba arguida selu ona taxa ba estadu.





2.     Krime ofensa korporál resíproka



Nú. Prosesu                             : 0172/17.OESIC

Kompozisaun Tribunál  : Singulár

Juis                                : Dr. João Ribeiro

Prokuradór                    : Dr. Mateus Nesi

Defeza                            : Dr. Marcelino Marques Coro       

                                      : Dr. Inasio Quebo ho Dr. Filipe Landos (Advogado Estajiáriu)

Tipu pena                      : Omologa pedidu dezisténsia keixa



Iha 12 Marsu 2018, Tribunál Distritál Oekusi prezide julgamentu tentativa konsiliasaun ba krime ofensa korporál resíproka ne’ebé envolve arguidu NCP hasoru nia feen MGM, iha Distritu Oekuse.



Akuzasaun Prokuradór

Prokuradór akuza katak iha 07 Setembru 2017, maizumenus iha tuku 14.00 meudia, arguidu lori aisanak baku dala 1 iha lezada nia kabaas parte loos no rezulta lezada sofre moras, nune’e   lezada basa dala 1 iha arguidu nia hasan parte karuk. Kazu ne’e akontese bainhira arguidu sosa tua sabu hemu ho joven sira no la sosa foos atu lezada tein.



Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 151 KP kona-ba krime ofensa korporál resíproka ho moldura penál to’o tinan 2 ka multa.



Produsaun ba prova sira

Bazeia ba artigu 262 KPP kona-ba tentativa ba konsiliasaun, tanba ne’e antes tama ba produsaun ba prova sira, juis husu atu halo tentativa konsiliasaun ba arguidu no lezada.



Iha prosesu konsiliasaun ne’e, arguidu husu deskulpa ba lezada, arguidu mós deklara katak arrepende ona nia hahalok no promete sei la repete hahalok hanesan iha futuru. Lezada konkorda ho pedidu ne’e no husu ba tribunál atu dezisté ninia-keixa hasoru arguidu.



Alegasaun finál

Prokuradór no defeza apresia akordu dame ne’ebé parte rua deside ona no husu ba tribunál atu omologa prosesu ne’e.



Desizaun

Bazeia ba akordu dame hosi parte rua no pedidu dezisténsia keixa hosi lezada, tribunál konklui prosesu ne’e no omologa akordu dame entre parte sira.



3.     Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika



Nú. Prosesu                             : 0149/17.OESIC

Kompozisaun Tribunál  : Singulár

Juis                                : Dr. João Ribeiro

Prokuradór                    : Dr. Mateus Nesi

Defeza                            : Dr. Calisto Tout

                                      : Dr. Inasio Quebo ho Dr. Filipe Landos (Advogado Estajiáriu)

Tipu pena                      : Pena prizaun tinan 1 fulan 6 no suspende ba tinan 2 no aplika

  regra ba konduta



Iha 12 Marsu 2018, Tribunál Distritál Oekusi prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu PM hasoru nia feen, iha Distritu Oekusi.



Akuzasaun Prokuradór

Prokuradór akuza katak iha 28 Julu 2017, maizumenus iha tuku 08.00 dadeer, arguidu basa dala 1 iha lezada nia-tilun hun parte karuk, haruka lezada hakneak no basa dala 2 iha lezada nia kotuk laran. Arguidu kontinua sama dala 1 iha lezada nia kelen parte karuk no lezada nia kanotak, tata kanek lezada nia oin no inus kain no kontinua lori liman fuan hanehan lezada nia matan no rezulta lezada sofre moras. Kazu ne’e anexa mós ho relatóriu médiku husi PRADET no fotografia husi Polísia-VPU.



Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 KP kona-ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penál to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3 no artigu 35 letra (b) no artigu 36 LKVD.



Produsaun ba prova sira

Durante julgamentu arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu mós deklara katak arrepende ona nia hahalok. Arguidu servisu hanesan profesór iha eskola primária ho rendementu kada fulan US$190.00 no iha oan nain 2. Arguidu promote ba tribunál katak sei la-komete tan krime hasoru lezada ka ema seluk iha futuru. Arguidu konsiente katak baku ema nia isin bele kauza moras ba iha ema nia saúde fíziku. Arguidu deklara katak depoisde akontese ne’e sira dame malu kedas no agora moris hamutuk iha uma 1 hanesan feen ho laen.



Tribunál presinde lezada nia deklarasaun tanba iha audensia julgamentu arguidu konfesa faktus

hotu iha akuzasaun, prokuradór no defeza konkorda ho pedidu ne’e.

Alegasaun finál

Prokuradór haktuir katak arguidu provadu komete krime hasoru lezada. Prokuradór rejista katak kazu violénsia doméstika barak akontese iha Rejiaun Oekusi kompara ho distritu/munisípiu sira seluk. Tanba ne’e husu ba tribunál atu aplika pena tuir artigu 145 KP atu nune’e arguidu labele repete nia hahalok ne’e iha futuru.



Enkuantu defeza haktuir katak arguidu deklara faktus hotu ne’ebé akuza ba arguidu, arrepende ona nia hahalok no promete sei la komete tan krime hasoru lezada iha futuru no arguidu iha oan nain 2. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena ne’ebé adekuadu ba arguidu tuir nia sala.



Desizaun

Depoisde avalia faktus provadu sira ne’ebé prodús durante julgamentu, tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun tinan 1 fulan 6 no suspende ba tinan 2 no selu kustu judisiál US$20.00; no aprezenta an periódikamente iha Eskuadra PNTL Pante-Makasár kada fulan dala 1 durante fulan 6 nia laran.

4.     Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika



Nú. Prosesu                             : 0157/17.OESIC

Kompozisaun Tribunál  : Singulár

Juis                                : Dr. João Ribeiro

Prokuradór                    : Dr. Mateus Nesi

Defeza                            : Dr. Marcelino Marques Coro

                                      : Dr. Inasio Quebo ho Dr. Filepe Landos (Advogado Estajiáriu)

Tipu pena                      : Pena admoestasaun



Iha 13 Marsu 2018, Tribunál Distritál Oekusi prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguida AJS hasoru nia oan feto (tinan 18), iha Distritu Oekusi.



Akuzasaun Prokuradór

Prokuradór akuza katak iha 12 Agostu 2017, maizumenus iha tuku 14.00 meudia, arguida basa dala 2 iha lezada nia hasan parte loos no rezulta lezada sofre moras iha lezada nia hasan.



Prokuradór akuza arguida kontra artigu 145 KP kona-ba ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penál to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3 no artigu 35 letra (b) no artigu 36 LKVD.



Produsaun ba prova sira

Iha julgamentu arguida konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguida mós deklara katak arrepende ona nia hahalok, servisu hanesan dona-de-casa, la-iha rendimentu fíksu kada fulan no iha oan nain lima. Arguida foin primeira-vez mai hatan iha tribunál, arguida mós deklara katak di’ak malu ona ho lezada.



Prokuradór husu ba tribunál atu presinde lezada nia deklarasaun ne’ebé antes ne’e prokuradór arola ona atu rona, tanba arguida konfesa faktus hotu iha akuzasaun.



Alegasaun finál

Prokuradór konsidera arguida provadu komete krime hasoru lezada. Prokuradór mós konsidera katak kazu violénsia doméstika barak liu akontese iha Rejiaun Oekusi kompara ho distritu/munisípiu sira seluk. Tanba ne’e husu ba tribunál atu kondena arguida tuir pena ne’ebé hakerek ona iha artigu 145 KP.



Enkuantu defeza haktuir katak arguida konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona nia hahalok, kolabora di’ak ho tribunál no iha oan nain 5. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena admoestasaun ba arguida tuir nia sala.



Desizaun

Depoisde avalia faktus provadu sira iha julgamentu, tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena admoestasaun.



5.     Krime kontrabandu



Nú. Prosesu                             : 0137/17.OESIC

Kompozisaun Tribunál  : Koletivu

Juis                                : Dr. João Ribeiro

: Dra. Jumiati Freitas

: Dr. Eusebio Victor Xavier

Prokuradór                    : Dr. Mateus Nesi

Defeza                            : Dr. Marcelino Marques Coro

Tipu pena                      : Pena prizaun tinan 2 suspende ba tinan 2 maibé ho inzensaun ba

  pena



Iha 14 Marsu 2018, Tribunál Distritál Oekusi prezide julgamentu leitura akordaun ba krime kontrabandu ne’ebé envolve arguida Maria Esperanca Bobo hasoru Diresaun Alfandega Estadu RDTL, iha Suku Bobometo, Sub-distritu Oesilo, Distritu Oekusi.



Akuzasaun Prokuradór

Prokuradór akuza katak iha 09 Jullu 2017, maizumenus iha tuku 16.30 lokraik, arguida hatama sasan ilegalmente gazolina litru 115 no gazoel litru 655 hosi fronteira Oesilo.



Prokuradór akuza arguida kontra artigu 316 KP kona-ba krime kontrabandu ho moldura penál tinan 2 to’o tinan 6 prizaun ka multa.



Produsaun ba prova sira

Iha julgamentu arguida konfesa faktus hotu iha akuzasaun no deklara katak arrepende ona nia hahalok. Arguida hatene katak hahalok hanesan ne’e ladiak no deklara katak depoisde akontesementu ne’e selu ona taxa ba Diresaun Alfandega no promete sei la repete tan hahalok ne’e iha futuru no arguida iha oan nain 2. Arguida nu’udar negosiante ki’ik ho rendimentu kada fulan US$40.00.

Prokuradór husu ba tribunál atu presinde testemuña hosi Unidade Polisia Fronteira (UPF) nia depoimentu ne’ebé antes ne’e prokuradór aprezenta ona ba tribunál tanba arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun. Iha parte seluk defeza konkorda ho pedidu ne’e.

Alegasaun finál

Prokuradór konsidera arguida provadu komete krime kontrabandu hasoru Estadu no krime kontrabandu barak mak akontese iha Rejiaun Oekusi hodi hamosu prejuizu ba Estadu RDTL. Tanba ne’e husu ba tribunál atu kondena arguida tuir pena ne’ebé hakerek ona iha artigu 316 KP atu prevene arguida la repete tan hahalok hanesan iha futuru.



Defeza haktuir katak arguida konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona nia hahalok no depoisde akontesementu ne’e selu ona taxa ba Diresaun Alfandega. Arguida kolabora di’ak ho tribunál no nu’udar negosiante ki’ik ho rendimentu kada fulan US$40.00 no iha oan nain 2. Tanba ne’e husu ba tribunál atu aplika pena ne’ebé adekuadu ba arguida tuir nia sala.



Desizaun

Depoisde avalia faktus provadu sira ne’ebé prodús durante julgamentu, tribunál bazeia artigu 28 KP kona-ba arrependementu posterior no 318 KP kona-ba izensaun ba pena, tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguida ho pena prizaun tinan 2 suspende ba tinan 2 maibé tribunál deside atu halo izensaun ba pena ne’e tanba arguida selu ona taxa ba estadu.



6.     Krime ofensa ba integridade fízika simples



Nú. Prosesu                             : 0051/17.OEPMK

Kompozisaun Tribunál  : Singulár

Juis                                : Dr. João Ribeiro

Prokuradór                    : Dr. Mateus Nesi

Defeza                            : Dr. Marcelino Marques Coro

                                      : Dr. Inasio Quebo ho Dr. Filepe Landos (Advogado Estajiáriu)

Tipu pena                      : Pena prizaun tinan 1 no suspende ba tinan 1.



Iha 14 Marsu 2018, Tribunál Distritál Oekusi prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ne’ebé envolve arguidu Amrosio Caba hasoru nia aman kiik Pedro Caba, iha Suku Nipani, Sub-distritu Pante-makasár Distritu Oekusi.



Akuzasaun Prokuradór

Prokuradór akuza katak iha 22 Outubru 2017, maizumenus iha tuku 09.00 dadeer, arguidu lori ai-turi nia rohan tuda lezadu no kona iha iha lezadu nia kotuk laran no rezulta lezadu sofre moras, bubu no kanek kois iha lezadu nia kotuk laran. Kazu ne’e akontese bainhira lezadu kore tiha arguidu nia karau, tanba arguidu kesi iha lezadu nia lutu hodi estraga tiha lezadu nia lutu.



Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 KP kona-ba ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penál to’o tinan 3 ka multa.



Produsaun ba prova sira

Iha julgamentu, arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu mós deklara katak arrepende ona nia hahalok no servisu hanesan to’ós-nain, laiha rendimentu fíksu no iha oan nain 3. Arguidu foin primeira-vez mai hatan iha tribunál no deklara katak seidauk di’ak malu ho arguidu, tanba arguidu mak lakohi.



Prokuradór husu ba tribunál atu presinde lezadu no testemuña sira nia deklarasaun ne’ebé antes ne’e prokuradór arola ona atu rona tanba iha produsaun ba prova sira arguidu rasik konfesa faktus hotu iha akuzasaun.



Alegasaun finál

Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezadu no arguidu iha intensaun maka’as atu tuda lezadu, tanba arguidu kesi nia karau iha lezadu ninia-lutu no estraga lezadu ninia-lutu. Tanba ne’e husu ba tribunál atu kondena arguidu tuir pena ne’ebé hakerek ona iha artigu 145 KP.



Enkuantu Defeza haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun no arrepende ona nia-hahalok. Arguidu hatudu nia kolaborasaun di’ak ho tribunál no iha oan nain 3. Tanba ne’e husu ba tribunál atu aplika pena ne’ebé adekuadu ba arguidu tuir nia sala.



Desizaun

Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 1. Tribunál mós aplika orden adisionál hanesan bandu kondenadu labele halo kontaktu ho lezadu ka labele ba iha lezadu nia uma no ko’alia ho lezadu durante tinan 1, tanba arguidu ho lezadu uma besik malu no bele hamosu tan krime seluk iha futuru, eseptu lezadu mak bolu arguidu no hakarak ko’alia ho arguidu.



7.     Krime kontrabandu



Nú. Prosesu                             : 0010/16.PDOEC

Kompozisaun Tribunál  : Koletivu

Juis                                : Dr. João Ribeiro

: Dra. Jumiati Freitas

: Dr. Eusebio Victor Xavier

Prokuradór                    : Dr. Mateus Nesi

Defeza                            : Dr. Marcelino Marques Coro

Tipu pena                      : Absolve



Iha 15 Marsu 2018, Tribunál Distritál Oekusi prezide leitura akordaun ba krime kontrabandu ne’ebé envolve arguida Judita Oqui hasoru Estadu RDTL, iha Suku Bobometo, Sub-distritu Oesilo, Distritu Oekusi.



Akuzasaun Prokuradór

Prokuradór akuza katak iha 19 Marsu 2016, maizumenus iha tuku 03.00 madrugada, arguida hatama sasan ilegál liuhosi fronteira Oesilo. Sasan sira ne’ebé arguida hatama mak hanesan tua Napoleon kaixa 20 no serveza (beer bintang) botol kaixa 10.



Prokuradór akuza arguida sira kontra artigu 316 KP kona-ba krime kontrabandu ho moldura penál tinan 2 to’o tinan 6 prizaun ka multa.



Produsaun ba prova sira

Durante julgamentu, arguida deklara katak la’ós arguida mak hatama maibé arguida hola tutan iha uma kios sira iha fronteira Oesilo Saben besik baliza entre Timor-Leste ho Indonézia. Arguida deklara katak arrepende ona nia hahalok no depoisde akontesementu ne’e arguida hakarak selu fali taxa ba Diresaun Alfandega maibé hosi Diresaun Alfandega hakarak prosesu iha tribunál hotu mak bele selu taxa. Arguida nu’udar negosiante kiik ho rendimentu kada fulan US$150.00 no promete sei la repete tan hahalok ne’e iha futuru no iha oan nain 5.



Prokuradór husu ba tribunál atu presinde testemuña hosi Unidade Polisia Fronteira (UPF) nia depoimentu tanba arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun. Iha parte seluk defeza konkorda ho pedidu ne’e.



Alegasaun finál

Prokuradór konsidera arguida provadu komete krime kontrabandu hasoru Estadu no krime kontrabandu barak mak akontese iha Rejiaun Espesiál Oekusi hodi hamosu prejuizu ba Estadu RDTL. Tanba ne’e husu ba tribunál atu kondena arguida tuir pena ne’ebé hakerek ona iha artigu 316 KP atu prevene arguida repete tan hahalok hanesan iha futuru.



Enkuantu defeza haktuir katak iha produsaun ba prova sira arguida deklara de’it faktus ne’ebé arguida komete. Arguida mós deklara katak foti duni tua sira ne’e iha fronteira Oesilo Saben maibé la’ós arguida mak hatama tanba arguida hola tutan iha kios sira iha fronteira. Arguida arrepende ona nia hahalok no promete la repete tan hahalok hanesan iha futuru. Defeza haktuir tan katak depoisde akontesementu ne’e arguida hakarak selu fali taxa ba Diresaun Alfandega maibé hosi Diresaun Alfandega hakarak prosesu iha tribunál hotu mak bele selu taxa. Arguida nu’udar negosiante kiik ho rendimentu kada fulan US$150.00 no arguida kolabora di’ak ho tribunál no iha oan nain 5. Tanba ne’e husu ba tribunál atu absolve arguida maibé karik tribunál iha hanoin seluk, husu justisa.



Desizaun

Depoisde avalia faktus provadu sira ne’ebé prodús durante julgamentu, tribunál konklui katak tribunál la hetan faktus sufisiente relasiona ho krime ne’ebé alega ba arguida. Tanba ne’e tribunál absolve arguida hosi prosesu ne’e.



8.     Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika



Nú. Prosesu                             : 0026/17.OEBCN

Kompozisaun Tribunál  : Singulár

Juis                                : Dr. João Ribeiro

Prokuradór                    : Dr. Mateus Nesi

Defeza                            : Dr. Marcelino Marques Coro

                                      : Dr. Inasio Quebo ho Dr. Filipe Landos (Advogadu Estajiáriu)

Tipu pena                      : Pena multa



Iha 15 Marsu 2018, Tribunál Distritál Oekusi prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu CTL hasoru nia feen, iha Distritu Oekusi.



Akuzasaun Prokuradór

Prokuradór akuza katak iha 11 Juñu 2017, maizumenus iha tuku 17.00 lokraik, arguidu tuku dala 1 iha lezada nia reen-toos no rezulta lezada sofre moras.



Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 KP kona-ba ofensa ba integridade fízika simples no konjuga ho artigu 3 letra(a) no artigu 35 letra (b) LKVD.

Produsaun ba prova sira

Durante julgamentu arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha tribunál. Arguidu servisu hanesan profesór iha eskola primária ho rendimentu US$205.00 kada fulan no iha oan nain 1. Depoisde akontesementu ne’e di’ak malu kedas ho lezada no promete katak sei la komete tan krime hasoru lezada ka ema seluk iha futuru,



Prokuradór husu ba tribunál atu presinde lezada nia deklarasaun ne’ebé antes ne’e prokuradór arola ona atu rona, tanba arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun. Defeza mós konkorda ho pedidu ne’e.



Alegasaun finál

Prokuradór haktuir katak arguidu provadu komete krime violénsia doméstika hasoru nia feen no arguidu iha intensaun maka’as atu baku nia feen. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena tuir artigu 145 KP.



Enkuantu defeza haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona nia hahalok, foin primeira-vez mai hatan iha tribunál no promete iha futuru sei la komete tan krime hasoru lezada ka membru família seluk. Arguidu iha oan nain 1 no hela hamutuk fali ona iha uma ida hanesan feen ho laen. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena ne’ebé adekuadu ba arguidu tuir nia sala.



Desizaun

Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena multa US$120.00 ne’ebé sei selu US$1.00 kada loron durante loron 120. Tribunál mós fiksa pena alternativa durante loron 80 prizaun, bainhira arguidu la kumpri pena multa ne’e no selu kustu judisiál US$30.00.



9.     Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika



Nú. Prosesu                             : 0010/17.OEPSB

Kompozisaun Tribunál  : Singulár

Juis                                : Dr. João Ribeiro

Prokuradór                    : Dr. Mateus Nesi

Defeza                            : Dr. Marcelino Marques Coro

                                      : Dr. Inacio Quebo ho Dr. Filipe Landos (Advogado Estajiáriu)

Tipu pena                      : Pena prizaun fulan 6 suspende ba tinan 1



Iha 15 Marsu 2018, Tribunál Distritál Oekusi prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguida MHM hasoru nia laen, iha Distritu Oekusi.



Akuzasaun Prokuradór

Prokuradór akuza katak iha 16 Juñu 2017, maizumenus iha tuku 06.00 dadeer, arguida tuku dala 1 iha lezadu nia inus no rezulta lezadu sofre kanek kois iha lezadu nia inus, ne’ebé kauza ran no moras. Arguida kontinua tuku dala 1 iha lezadu nia kanuruk no rezulta lezadu sofre moras.



Prokuradór akuza arguida kontra 145 KP kona-ba ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penál tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu, artigu 3 letra(a) no artigu 35 letra (b) LKVD.

Produsaun provas

Durante julgamentu, arguida konfesa faktus hotu iha akuzasaun. Arguida mós deklara katak arrepende ona nia hahalok, laiha rendimentu fíksu kada fulan no arguida iha oan nain 5. Arguida promete katak sei la komete tan krime hasoru lezadu ka ema seluk iha futuru no depoisde akontesementu ne’e sira diak malu kedas.



Prokuradór husu ba tribunál atu presinde lezada nia deklarasaun ne’ebé antes ne’e prokuradór arola ona atu rona tanba arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun. Aleinde, defeza mós konkorda ho pedidu ne’e.



Alegasaun finál

Prokuradór konnsidera arguida provadu komete krime hasoru lezadu bazeia ba konfisaun arguida nian. Prokuradór reforsa tan katak krime violénsia doméstika mós barak liu akontese iha Rejiaun Espesiál Oekusi kompara ho munisípiu sira seluk. Tanba ne’e husu ba tribunál atu kondena arguida tuir artigu 145 KP.



Enkuantu defeza haktuir katak arguida konfesa faktus hotu iha akuzasaun no arrepende ona ninia hahalok no promete sei la komete tan krime hasoru lezadu iha futuru. Aleinde ne’e, arguida deklara ona iha tribunál katak sei la komete tan krime hasoru lezadu ka ema seluk iha futuru. Tanba ne’e husu ba tribunál atu aplika pena ne’ebé adekuada ba arguida tuir nia sala.



Desizaun

Depoisde avalia faktus provadu ne’ebé prodús durante julgamentu, tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguida ho pena prizaun fulan 6 suspende ba tinan 1.



10.            Krime ofensa ba integridade fízika simples no krime raptu



Nú. Prosesu                             : 0157/16.OESIC

Kompozisaun Tribunál  : Kolektivu

Juis                                : Dr. João Ribeiro

: Dra. Jumiati Freitas

: Dr. Eusebio Victor Xavier   

Prokuradór                    : Dr. Mateus Nesi

Defeza                            : Dr. Calisto Tout

Tipu pena                      : Pena prizaun tinan 3 suspende ba tinan 3



Iha 16 Marsu 2018, Tribunál Distritál Oekusi hatun despaixu notifikasaun desizaun ba krime ofensa ba integridade fízika simples no krime raptu ne’ebé envolve arguidu RCQ hasoru lezada AMFO (arguidu ho lezada iha relasaun namoru), iha Distritu Oekusi.



Akuzasaun Prokuradór

Prokuradór akuza katak iha 31 Agostu 2016, maizumenus iha tuku 12.00 meiudia, lezada sai eskola atu fila ba uma, maibé arguidu obriga lezada atu sae motor. Maibé lezada lakohi sae tanba trauma ho arguidu ninia atitude antes iha 29 Agostu 2016. Lezada mós dehan ba arguidu katak sira na’in rua nia domin to’o iha ne’ebá de’it. Arguidu kontinua insiste lezada sae motor hodi ba foti lezada nia foto iha arguidu nia uma. Arguidu no lezada konsege ba duni, maibé to’o iha arguidu nia uma oin arguidu halai liu tiha. Nune’e to’o iha ponte Noefefan lezada haksoit tun husi motor leten no rezulta lezada sofre kanek ki’ik iha lezada nia ain no naksalak. Lezada deside haksoit tun hosi motor leten, tanba hanoin hetan katak antes ne’e arguidu telefone ba lezada no husu atu halo relasaun seksuál maibé lezada hatan katak nia lakohi tanba sei eskola hela.



Iha 29 Agostu 2016, maizumenus iha tuku 08.00 dadeer, arguidu lori motor revo tula lezada atu lori ba eskola, maibé arguidu lori fali lezada ba arguidu nia uma. Lezada husu ba arguidu “tanba saida mak lalori nia ba eskola, maibé lori fali ba iha arguidu nia-uma, ” no arguidu dehan ba lezada katak “ó nonok tiha!”.



Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 KP kona-ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penál to’o tinan 3 ka multa no artigu 161 KP kona-ba krime raptu ho moldura penál tinan 4 to’o tinan 12.



Produsaun ba prova sira

Bazeia ba artigu 262 KPP kona-ba tentativa ba konsiliasaun, tanba ne’e antes tama ba produsaun ba prova sira, juis husu atu halo tentativa konsiliasaun ba arguidu no lezada ba kazu krime ofensa ba integridade fízika simples. Iha prosesu konsiliasaun ne’e, lezada hakarak dame ho arguidu no dezisté nia-keixa hasoru arguidu.



Bazeia ba akordu hosi parte rua no pedidu dezisténsia hosi lezada, tribunál konklui prosesu ne’e no omologa akordu dame entre parte sira kona-ba krime ofensa ba integridade fízika simples no kontinua prosesu produsaun ba prova sira ba kazu krime raptu.



Iha julgamentu, arguidu deklara katak la telefone lezada no la husu atu halo relasaun seksuál ho lezada. Arguidu deklara katak nia laiha intensaun atu estraga lezada, tanba arguidu ho lezada iha relasaun namoru desde tinan 2013 no arguidu hakarak kaben ho lezada. Arguidu mós deklara katak bainhira lezada hakotu sira nia domin, arguidu atu lori lezada ba arguidu nia bin nia uma hodi rezolve problema ne’e, maibé to’o dalan klaran lezada haksoit husi motor leten. Kona-ba faktus sira seluk loos hotu, arguidu mós deklara katak arrepende ona nia hahalok. Arguidu nu’udar estudante laiha rendimentu kada fulan no depoisde akontesementu ne’e arguidu no lezada nia família tu’ur hamutuk no deside arguidu ho lezada hola malu no agora dadaun hanesan feen ho laen. Iha parte seluk lezada konfirma faktus hotu iha akuzasaun, lezada mós deklara katak agora dadaun ho arguidu hanesan feen ho laen.

Alegasaun finál

Prokuradór konsidera arguidu nia hahalok ne’e kontra lezada nia vontade tanba tuir konkordansia entre lezada ho arguidu antes sae motor katak, arguidu atu tula lezada lori ba eskola no fila ba uma. Maibé arguidu lori fali lezada ba fatin seluk. Tanba ne’e husu ba tribunál atu kondena arguidu tuir pena ne’ebé hakerek ona iha artigu 161 KP.



Enkuantu defeza haktuir katak krime raptu ne’e loloos arguidu muda lezada husi fatin ida ba fatin seluk no faktus ne’e la priense rekezitus hosi krime refere, tanba lezada ho arguidu deklara katak sira iha relasaun namoru desde 2013 no hakarak lori sira nia domin ne’e to’o hola malu hanesan feen-laen. Arguidu arrepende ona nia hahalok no moris hamutuk ho lezada hanesan feen-laen, arguidu nu’udar estudante laiha rendimentu fíksu kada fulan. Tanba ne’e husu ba tribunál atu absolve arguidu husi krime ne’e, maibé karik tribunál iha hanoin seluk parte defeza husu justisa.



Desizaun

Depoisde avalia faktus provadu sira durante julgamentu, tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun tinan 3 no suspende ba tinan 3.  Tribunál mós konsidera katak depoisde akontesementu ne’e arguidu ho lezada hola malu duni no agora dadaun hanesan feen ho laen nu’udar fatór atenuantes ba krime ne’e.



11.            Krime dezobediénsia



Nú. Prosesu                             : 0041/18.OESIC

Kompozisaun Tribunál  : Singulár

Juis                                : Dr. João Ribeiro

Prokuradór                    : Dr. Mateus Nesi

Defeza                            : Dr. Marcelino Marques Coro

: Dr. Inasio Quebo ho Dr. Filipe Landos (Advogado Estajiáriu)

Tipu pena                      : Absolve



Iha 16 Marsu 2018, Tribunál Distritál Oekusi prezide julgamentu leitura sentensa ba krime dezobediénsia ne’ebé envolve arguidu Jose Antonio M. Pereira hasoru lezadu Natalino dos Santos Fernandes ho Agostinho Fraz nu’udar membru PNTL, iha Distritu Oekusi.



Akuzasaun Prokuradór

Prokuradór akuza katak iha 13 Marsu 2018, maizumenus iha tuku 09:00 dadeer, arguidu rejeita lakohi fó hatene sai informasaun kona-ba aktu violénsia ne’ebé akontese entre arguidu hasoru nia feen ba lezadu nain 2 nu’udar membru PNTL, no arguidu mós tolok lezadu nain 2.



Prokuradór akuza arguidu kontra 244 KP kona-ba krime dezobediénsia ho moldura penál to’o tinan 3 ka multa.

Produsaun prova

Iha julgamentu, arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu arrepende ona nia hahalok. Arguidu promete sei la repete tan krime hanesan iha futuru, no arguidu iha oan nain tolu. Iha parte seluk lezadu nain 2 konfirma faktus hotu iha akuzasaun.



Alegasaun finál

Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime dezobediénsia, tanba lakohi atu fó sai informasaun kona-ba faktus ne’ebé mak akontese antes ba lezadu nain rua. Tanba ne’e husu ba tribunál atu kondena arguidu tuir pena iha artigu 244 KP.



Enkuantu Defeza haktuir katak laiha obrigasaun ida atu husu informasaun ba iha arguidu, no tuir loloos husu ba iha arguidu nia feen. Arguidu iha kolaborasaun diak ho tribunál no arrepende ona nia hahalok no arguidu iha oan nain tolu. Tanba ne’e husu ba tribunál atu absolve arguidu hosi krime ne’e, maibé karik tribunál iha hanoin seluk, husu justisa tuir arguidu nia sala.



Desizaun

Depoisde avalia faktus provadu sira ne’ebé prodús durante julgamentu, tribunál konklui katak tribunál la hetan faktus sufisiente relasiona ho krime ne’ebé alega ba arguidu. Tanba ne’e tribunál absolve arguidu hosi prosesu refere.



12.            Krime explorasaun seksuál ba ema seluk, raptu, violasaun seksuál no tentativu omisídiu



Nú. Prosesu                             : 0131/16.OESIC

Kompozisaun Tribunál  : Kolektivu

Juis                                : Dr. João Ribeiro

: Dra. Jumiati Freitas

: Dr. Eusebio Victor Xavier

Prokuradór                    : Dr. Mateus Nesi

Defeza                            : Dr. Calisto Tout

                                      : Dr. Jhon Ndun (Advogado Privadu)

Tipu pena                      : Pena prizaun, suspensaun no absolvisaun ba arguidu sira seluk

Iha 20 Marsu 2018, Tribunál Distritál Oekusi prezide leitura akordaun ba krime explorasaun seksuál ba ema seluk, raptu, violasaun seksuál no tentativu omisídiu ne’ebé envolve arguidu CA, JDO, ASdC, CS, JC, SQ no AC hasoru lezada FC, iha Distritu Oekusi.

Akuzasaun Prokuradór

Prokuradór akuza katak iha 27 Juñu 2016, maizumenus iha tuku 15.00 lokraik, arguidu CA ne’ebé nu’udar lezada namoradu tula lezada ho motor. Maske lezada lakohi maibé arguidu dehan katak “ba lalais de’it, depois mak tula fila mai.”  Bainhira to’o iha fatin akontesementu ne’ebé arguidu planea ona, arguidu arguidu CA hetan kontaktu hosi arguidu JDO atu hein iha fatin ne’ebé sira konkorda ona. Iha loron ida antes akontesementu ne’e, arguidu CA fó hatene ba arguidu JDO no arguidu sira seluk atu hasoru arguidu CA iha fatin akontesementu no ema ida-idak lori ho osan US$5.00.

Bainhira tama ba lokraik no rai mós nakukun ona, arguidu CA husu ba lezada atu halo relasaun seksuál, maibé lezada lakohi. Hafoin arguidu CA foti ai-pedasuk 1 baku dala 1 iha lezada nia ulun parte karuk, no obrigatoriamente halo relasaun seksuál ho lezada dala rua. Depoisde arguidu halo tiha relasaun seksuál ho lezada, iha tuku 22.00 kalan, lezada husu ba arguidu CA atu lori lezada fila ona ba uma tanba kalan bo’ot ona. Maibé arguidu CA hatan katak or-oras tan mak sira fila no lezada insiste nafatin, maibé arguidu CA hatan ba lezada katak nia sei ba sorin lai, depois nia fila-fali mai mak sira fila ba uma. Arguidu CA ho motor soe hela lezada iha fatin refere, hodi para motor dook uitoan hosi lezada.

Liutiha minutu balun, arguidu CA hamutuk ho nia kolega arguidu nain 6 seluk ba hasoru lezada hodi husu atu halo relasaun seksuál ho lezada, maibé lezada lakohi. Tanba ne’e arguidu sira kaer ai-pedasuk baku dala 1 iha lezada nia ulun parte karuk halo lezada monu tun ba rai, baku tohar lezada nia liman sorin loos, arguidu sira basa no tuku lisuk lezada nia oin no ulun dala barak. Arguidu sira kontinua lori tali tahan futu lezada nia liman 2 no arguidu CA foti fali ai-pedasuk hodi baku tan lezada nia ain karuk. Arguidu CA hateten katak “baku mate nia para orsida nia labele fó hatene, se nia sei moris  fó hatene nia maun sira ita tama hotu komarka.” Depoisde baku tiha lezada, arguidu sira ho obriga kolu lezada nia roupa no halo relasaun seksuál ho lezada no halo tiha relasaun seksuál, kada arguidu entrega osan US$5.00 ba arguidu CA no totál osan hamutuk US$30.00

Depoisde akontesementu ne’e arguidu sira husik hela lezada iha fatin akontesementu iha mota laran besik natar laran. Iha 29 Juñu 2016, mak JA (testemunha) ba buka nia karau mak foin hetan lezada. Bainhira testemuña JS hetan lezada nia deskobre katak lezada ho kondisaun ne’ebé grave no ran iha lezada nia isin maran ona. Hafoin testemuña (JA) taa ai-tonka hodi fó ba lezada kaer no ajuda lezada bele la’o. Maibé lezada forsa laiha, nune’e lezada la’o uitoan tenke tuur hafoin kontinua la’o fali, to’o hetan sasin sira seluk hodi hato’o akontesementu ne’e ba polísia no tula kedas lezada lori ba halo tratamentu iha Ospital Referal Oekuse no evakua kedas lezada ba HNGV Dili, tanba lezada nia kondisaun grave.

Antes ne’e iha 25 no 26 Juñu 2016, arguidu CA ba buka arguidu nain 6 seluk hodi informa no kombina malu ho arguidu sira katak aban (27 Juñu) sira hasoru malu ho arguidu no lori kedas ho osan US$5.00 kada ema.

Prokuradór akuza arguidu CA kontra artigu 174 KP kona-ba krime explorasaun seksuál ba ema seluk, artigu 161 KP kona-ba krime raptu no artigu 138 KP no artigu 23 KP kona-ba krime tentativa omisídiu. Enkuantu ba arguidu nain 6 seluk Prokuradór akuza arguidu sira kontra artigu 172 KP kona-ba krime violasaun seksuál no artigu 138 KP no artigu 23 KP kona-ba krime tentativu omisídiu.

Produsaun ba prova sira

Iha julgamentu, arguidu nain 7 hot-hotu deklara katak faktus balun iha akuzasaun loos no balun laloos. Arguidu CA deklara katak arguidu ho lezada iha relasaun namoru desde Marsu 2016, arguidu mós deklara lezada mak husu arguidu atu tula lezada ba lezada nia apa kiik nia uma. Maibé iha dalan klaran lezada dehan ba arguidu lalika ba nia apa kiik nia uma, nune’e arguidu hatan katak ba arguidu nia uma de’it. Tuir mai arguidu la lori lezada ba uma no lori fali lezada ba iha fatin akontesementu hodi tu’ur halimar.

La’o to’o minutu 30 hanesan ne’e, arguidu JDO hamutuk ho arguidu nain 5 seluk to’o iha fatin akontesementu, arguidu CS hakoak lezada no arguidu JC foti fatuk tuda arguidu CA, arguidu CA tauk no halai tiha ba uma hodi soe hela lezada mesak. Arguidu mós haktuir tan katak la baku lezada, la kombina malu ho arguidu nain 6 seluk atu hasoru arguidu CA iha fatin ne’ebé arguidu sira konkorda ona no rejeita simu osan US$5.00 hosi arguidu sira seluk. Arguidu hanesan estudante laiha rendimentu, arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha tribunál.

Arguidu JSO deklara katak halo relasaun seksuál ho lezada no fó osan US$5.00 ba arguidu CA. Arguidu deklara katak iha akontesementu ne’e la baku lezada. Arguidu hanesan estudante laiha rendimentu, arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha tribunál.

Arguidu ASC deklara katak halo relasaun seksuál ho lezada, maibé la baku lezada, arguidu arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha tribunál.

Arguidu CS deklara katak halo relasaun seksuál ho lezada, maibé la baku lezada arguidu hanesan agrikultór laiha rendimentu. Arguidu arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha tribunál.

Arguidu JC deklara katak ba iha fatin akontesementu hasoru malu duni ho arguidu CA maibé arguidu rasik la haree lezada. Depois arguidu fó osan US$5.00 hotu tiha ba arguidu CA depois arguidu CA ameasa arguidu atu tuku mak arguidu halai fila ba nia uma no la konsege halo relasaun seksuál ho lezada. Arguidu mós deklara katak labaku lezada no foin primeira-vez mai hatan iha tribunál no lahare arguidu SQ iha fatin akontesementu.

Arguidu SQ deklara katak koñese arguidu CA tanba sira nia inan bin-alin. Arguidu la hatene katak lezada ne’e CA nia namorada. Iha akontesementu ne’e arguidu SQ iha uma hela. Arguidu rejeita la baku lezada tanba arguidu iha uma no arguidu hanesan agrikultór laiha rendimentu.

Arguidu AC deklara katak arguidu CA mak lori ai-pedasuk baku dala 1 iha lezada nia liman karuk no kontinua lori fatuk basa iha lezada nia oin parte loos no lori tali kesi lezada nia liman hafoin hasai nia roupa atu arguidu sira seluk halo relasaun seksuál ho lezada. Bainhira arguidu CA halo agresaun ba lezada no altura ne’ebá arguidu JC mak hamrik besik lezada. Iha parte seluk lezada kontinua konfirma no reforsa faktus sira hotu iha akuzasaun.

Testemuña JA depoimenta katak bainhira nia buka hela karau mak hetan lezada toba iha fatin refere, maibé lezada nia isin mesak ran no ran balun maran ona. Testemuña tesi ai-tongka fó ba lezada hodi bele la’o mesmu la’o uitoan tenke deskansa, no to’o iha fatin ne’ebé ema barak baku hela fatuk mak testemuña entrega lezada ba sira no sira telefone ambulansia hodi tula lezada lori ba Ospital Referal Oekusi.

Testemuña sira seluk, tribunál prezinde tanba tribunál konsidera lezada no testemuña JA konfirma faktus hotu iha akuzasaun.

Alegasaun finál

Prokuradór alega katak iha produsaun ba prova sira arguidu sira balun ko’alia loos no balun nega faktus hotu. Maibé prokuradór konsidera arguidu sira hotu provadu komete krime hasoru lezada, no krime ne’e akontese tanba arguidu sira antes ne’e halo ona planu atu halo asaltu seksuál hasoru lezada. Liuliu arguidu CA provadu nu’udar lezada nia namoradu ne’ebé antes ne’e fó hatene ka kombina arguidu sira seluk atu iha loron Segunda-feira hasoru arguidu CA iha fatin ne’ebé sira indika ona no lori kedas ho osan US$5.00. Prokuradór konsidera arguidu CA provadu komete krime 3 hanesan krime raptu, explorasaun seksuál ba ema seluk no krime tentativu omisídiu. Enkuantu arguidu nain 6 seluk provadu komete krime violasaun seksuál no krime tentativu omisídiu. Tanba ne’e husu ba tribunál koletivu atu aplika pena únika ba kada arguidu tuir ida-idak ninia sala.

Defeza ne’ebé reprezenta arguidu CA no AC (advogadu privadu) deklara katak arguidu CA ho lezada iha relasaun namoru, no arguidu deklara de’it faktus ne’ebé nia komete. Tanba ne’e husu ba tribunál atu aplika pena ida-ne’ebé justu ba arguidu CA tuir nia sala. Enkuantu arguidu AC, defeza husu atu absolve arguidu hosi krime ne’e, tanba arguidu la halo relasaun seksuál ho lezada.

Defeza ne’ebé reprezenta arguidu nain 5 seluk hosi defensoria públiku argumenta katak arguidu sira konfesa kona-ba halo relasaun seksuál ho lezada, maibé la baku lezada. Defeza subliña katak relasaun ne’e akontese tanba sira fó osan antes ba lezada nia namoradu no balun deklara katak iha loron akontesementu ne’e sira iha fatin seluk. Arguidu CA mak halo planu atu fa’an nia doben hodi hetan lukru ka osan tanba faktus sira hotu provadu mai hosi arguidu CA ninia hahalok hodi hadaet mós ba arguidu sira seluk. Arguidu sira foin primeira-vez mai hatan iha Tribunál no arrepende ona ba sira nia hahalok, servisu hanesan to’os-na’in no laiha rendimentu fíksu. Tanba ne’e husu ba tribunál atu absolve arguidu nain 5 hosi krime refere.

Desizaun

Depoisde avalia faktus provadu sira ne’ebé prodús durante julgamentu, tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu CA ho pena prizaun tinan 22 tanba provadu komete krime violasaun seksuál dala 2 no tentativa omisídiu hasoru lezada. Enkuantu ba  krime explorasaun seksuál ba ema seluk no krime raptu, tribunál absolve tanba arguidu deklara katak nia la simu osan ruma hosi arguidu sira seluk.

Arguidu JdSO, ASC no CS Tibunál kondena ho pena prizaun tinan 15 tanba arguidu sira provadu komete krime violasaun seksuál dala 1 ho lezada no tentativa omisídiu. Aleinde ne’e tribunál halo kedas alterasaun ba medida koasaun ba arguidu nain 3 hosi aprezentasaun periódikamente iha polísia ba kedas prizaun preventiva hodi hein loron 15 karik defeza halo rekursu.

Enkuantu arguidu JC no AC provadu komete krime tentativa omisídiu, no tribunál kondena ho pena prizaun tinan 3 suspende ba tinan 5 ho kondisaun katak arguidu sira tenke husu deskulpa ba lezada. Iha parte seluk, tribunál absolve arguidu SQ, tanba iha akontesementu ne’e arguidu la ba iha fatin akontesementu.

13.            Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika



Nú. Prosesu                             : 0169/17.OESIC

Kompozisaun Tribunál  : Singulár

Juis                                : Dr. João Ribeiro

Prokuradór                    : Dr. Mateus Nesi

Defeza                            : Dr. Marcelino Marques Coro

          : Dr. Inasio Quebo (Advogado Estajiáriu)

Tipu pena                      : Pena admoestasaun



Iha 21 Marsu 2018, Tribunál Distritál Oekusi prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu CS hasoru nia feen, iha Distritu Oekusi.



Akuzasaun Prokuradór

Prokuradór akuza katak iha 05 Setembru 2017, maizumenus iha tuku 17.45 lokraik, arguidu rakut lezada nia fuuk hodi riba tun ba rai no tuku dala 2 iha lezada nia kanuruk no rezulta lezada sofre moras.



Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 KP kona-ba ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penál to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3, 35 letra (b) no artigu 36 LKVD.



Produsaun ba prova sira

Iha julgamentu arguidu deklara katak la tuku dala 2, maibé tuku deit dala 1 iha lezada nia kanuruk, rakut lezada nia fu’uk no riba lezada ba rai. Arguidu deklara katak arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha tribunál. Arguidu nu’udar to’os-nain, laiha rendimentu fíksu kada fulan no iha oan nain 5. Arguidu promete sei la komete tan krime hasoru nia feen ka ema seluk iha futuru, no seidauk dame malu ho lezada, tanba lezada moris hamutuk ona ho mane seluk.



Iha parte seluk lezada konfirma ho arguidu nia deklarasaun katak arguidu tuku deit dala 1 iha lezada nia kanuruk, rakut lezada nia fu’uk no riba lezada ba rai. Lezada mós deklara katak moris hamutuk ona ho mane seluk no lakohi ona arguidu, tanba arguidu sempre baku bebeik lezada no seidauk di’ak malu ho arguidu.



Testemuña JS nu’udar lezada nia subriña depoimenta katak loos duni arguidu baku lezada iha sira nia uma, bainhira sira la’o pasiar ho lezada. Testemuña reforsa tan katak depoisde akontesementu ne’e mak foin hatene kona-ba lezada hola ona mane seluk.



Alegasaun finál

Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada no krime violénsia doméstika barak liu akontese iha Rejiaun Espesial Autonomo Oekusi kompara ho munisípiu sira seluk. Tanba ne’e husu ba tribunál atu aplika pena tuir artigu 145 KP.



Iha parte seluk defeza husu ba tribunál atu aplika pena ne’ebé kmaan, tanba deklara de’it faktus ne’ebé nia komete no lezada konfirma mós ho arguidu nia deklarasaun, arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha tribunál.



Desizaun

Depoisde avalia faktus provadu sira ne’ebé prodús durante julgamentu, tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena admoestasaun.

14.            Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika



Nú. Prosesu                             : 0038/17.OEBCN

Kompozisaun Tribunál  : Singulár

Juis                                : Dr. João Ribeiro

Prokuradór                    : Dr. Mateus Nesi

Defeza                            : Dr. Calisto Tout

                                      : Dr. Inasio Quebo ho Dr. Filipe Landos (Advogado Estajiáriu)

Tipu pena                      : Pena multa



Iha 21 Marsu 2018, Tribunál Distritál Oekusi prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu MM nu’udar xefe suku hasoru nia feen, iha Distritu Oekusi.



Akuzasaun Prokuradór

Prokuradór akuza katak iha 09 Agostu 2017, maizumenus iha tuku 22:00 kalan, arguidu tuku dala 1 iha lezada nia hasan parte loos no basa dala 2 iha lezada nia kanuruk no rezulta lezada sofre moras.



Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 KP kona-ba ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penál to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3, 35 letra (b) no artigu  36 LKVD.



Produsaun prova

Durante julgamentu arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu deklara katak arrepende ona nia hahalok. Arguidu hatutan tan katak servisu hanesan xefe suku ho rendementu kada fulan US$145.00 no arguidu iha oan nain hát. Arguidu mós promote katak sei la komete tan krime hanesan hasoru lezada iha futuru. Depoisde akontesementu ne’e diak malu ona ho lezada no ate agora moris hamutuk iha uma 1 hanesan feen ho laen.



Prokuradór husu ba tribunál atu presinde lezada nia deklarasaun ne’ebé antes ne’e prokuradór arola ona atu rona, tanba arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, no defeza mós konkorda ho pedidu ne’e.



Alegasaun finál

Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada bazeia ba deklarasaun arguidu nian no tuir loloos arguidu nu’udar autoridade suku hatene di’ak kona-ba krime violénsia doméstika no oinsa atu halo prevensaun, maibé pelu-kontráriu arguidu mak komete fali krime ne’e.  Tanba ne’e husu ba tribunál atu kondena arguidu tuir pena ne’ebé hakerek ona iha artigu 145 KP, nune’e arguidu la repete tan hahalok ne’e iha futuru.



Iha parte seluk defeza haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha tribunál no promete sei la komete tan krime hasoru lezada. Arguidu iha oan nain 4 no hela hamutuk fali ona ho lezada iha uma ida hanesan feen ho laen. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena ne’ebé adekuadu ba arguidu tuir nia sala.



Desizaun

Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena multa US$120 ne’ebé sei selu US$1.00 kada loron durante loron 120 no selu kustu judisiál US$20.00. Tribunál mós fiksa pena alternativa durante loron 80 prizaun, bainhira arguidu la kumpri pena multa refere.



15.            Krime ofensa ba integridade fízika simples



Nú. Prosesu                             : 0158/17.OESIC

Kompozisaun Tribunál  : Singulár

Juis                                : Dr. João Ribeiro

Prokuradór                    : Dr. Mateus Nesi

Defeza                            : Dr. Marcelino Marques Coro

                                      : Dr. Inasio Quebo (Advogado Estajiáriu)

Tipu pena                      : Omologa pedidu dezisténsia keixa



Iha 21 Marsu 2018, Tribunál Distritál Oekusi prezide julgamentu tentativa konsiliasaun ba krime ofensa ba integridade fízika simples ne’ebé envolve arguidu Benjamin da Costa hasoru nia alin mane Hironimo da Costa, iha Suku Nipani Sub-distritu Pante-makasár, Distritu Oekusi.

                                                                     

Akuzasaun Prokuradór

Prokuradór akuza katak iha 17 Agostu 2017, maizumenus iha tuku 22:30 kalan, arguidu basa dala 2 iha lezadu nia hasan parte loos no basa dala 1 iha lezadu nia hasan parte karuk. Arguidu kontinua buti lezadu nia kakorok no rezulta lezadu sofre moras. Kazu ne’e akontese bainhira arguidu ho lezadu partisipa iha seremónia sira nia uma adat nian no sira diskute malu kona-ba sasan ne’ebé sira lori, nune’e arguidu komete aktu ne’e hasoru lezadu. Kazu ne’e anexa mós ho relatóriu médiku husi Ospitál Referal Oekusi no fotografia husi Polísia-VPU.



Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 KP kona-ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penál bele to’o tinan 3 ka multa.



Produsaun ba prova sira

Bazeia ba artigu 262 Kódigu Prosesu Penál kona-ba tentativa ba konsiliasaun, tanba ne’e antes tama ba produsaun ba prova sira, juis husu atu halo tentativa konsiliasaun ba arguidu no lezadu.



Iha prosesu konsiliasaun ne’e, arguidu husu deskulpa ba lezadu no promete sei la komete tan hahalok hanesan ne’e iha futuru hasoru lezadu. Lezadu konkorda ho pedidu ne’e no husu ba Tribunál atu dezisté-nia keixa hasoru arguidu.



Alegasaun finál

Prokuradór no Defeza apresia ho akordu dame ne’ebé parte rua deside ona no husu ba tribunál atu omologa prosesu ne’e.



Desizaun

Bazeia ba pedidu dezisténsia hosi lezadu no akordu dame hosi parte sira, tribunál konklui prosesu ne’e no omologa akordu dame entre parte sira.



16.             Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika



Nú. Prosesu                             : 0043/17.OEPMK

Kompozisaun Tribunál  : Singulár

Juis                                : Dr. João Ribeiro

Prokuradór                    : Dr. Mateus Nesi

Defeza                            : Dr. Calisto Tout

  Dr. Inasio Quebo no Dr. Filipe Landos (Advogado Estajiáriu)

Tipu pena                      : Pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 1



Iha 22 Marsu 2018, Tribunál Distritál Oekusi prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu JDS hasoru nia feen, iha Distritu Oekusi.



Akuzasaun Prokuradór

Prokuradór akuza katak iha 23 Agostu 2017, maizumenus iha tuku 06:00 dadeer, arguidu tuku dala 1 iha lezada nia matan fukun parte karuk no rezulta lezada sofre moras no bubu iha lezada nia matan fukun. Kazu ne’e anexa mós ho relatóriu médiku hosi PRADET no fotografia husi Polísia-VPU.



Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 KP kona-ba ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penál to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3, 35 letra (b) no artigu  36 LKVD.



Produsaun ba prova sira

Durante julgamentu arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu deklara katak arrepende ona nia hahalok no di’ak malu ona ho lezada. Arguidu servisu iha kompañia HK ho rendementu kada fulan US$144.00.



Prokuradór husu ba tribunál atu presinde lezada nia deklarasaun ne’ebé antes ne’e prokuradór arola ona atu rona, tanba arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, no defeza mós konkorda ho pedidu ne’e.



Alegasaun finál

Prokuradór konsidera arguidu provadu komete hasoru lezada bazeia ba konfisaun arguidu nian. Tanba ne’e husu ba tribunál atu kondena arguidu tuir artigu 145 KP.



Iha parte seluk defeza husu ba tribunál atu kondena arguidu ho pena multa, tanba arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona nia hahalok no di’ak malu ona ho lezada.



Desizaun

Depoisde avalia faktus provadu ne’ebé prodús durante julgamentu, tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 1 no selu kustu judisiál US$20.00.

17.            Krime kondusaun sein karta



Nú. Prosesu                             : 0045/17.OESTR

Kompozisaun Tribunál  : Singulár

Juis                                : Dr. João Ribeiro

Prokuradór                    : Dr. Mateus Nesi

Defeza                            : Dr. Calisto Tout

                                      : Dr. Inasio Quebo no Dr. Filipe Landos (Advogado Estajiáriu)

Tipu pena                       : Pena multa



Iha 22 Marsu 2018, Tribunál Distritál Oekusi prezide julgamentu leitura sentensa ba krime kondusaun sein karta ne’ebé envolve arguida Lucia Da Cunha hasoru Estadu RDTL, iha Distritu Oekusi.



Akuzasaun Prokuradór

Prokuradór akuza katak iha 03 Agosto 2017, maizumenus iha tuku 11.00 dadeer, arguida kondús motor iha dalan públiku hosi Masin atu ba Padimau. Bainhira polísia pasa revista no hetan katak arguida laiha karta kondusaun.



Prokuradór akuza arguida kontra artigu 207 KP kona-ba krime kondusaun sein karta ne’ebé ho moldura penál to’o tinan 2 ka multa.



Produsaun ba prova sira

Arguida konfesa faktus hotu iha akuzasaun, deklara katak arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha tribunál. Arguida servisu hanesan profesora iha eskola primária ho rendimentu kada fulan US$222.00. Depoisde akontesementu ne’e arguida trata ona karta kondusaun.



Prokuradór husu ba tribunál atu presinde testemuña nia depoimentu ne’ebé antes ne’e prokuradór arola ona atu rona tanba arguida konfesa faktus hotu iha akuzasaun.



Alegasaun finál

Prokuradór konsidera katak arguida provadu komete krime kondusaun sein karta tanba arguida rasik konfesa faktus hotu iha akuzasaun no kada fulan kazu ne’e sempre akontese no rejista aas iha Rejiaun Autonomo Oekusi. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena multa ba arguida bazeia ba artigu 207 KP.



Enkuantu defeza haktuir katak arguida konfesa faktus hotu, arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez komete krime. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena ne’ebé adekuadu ba arguida tuir nia sala.



Desizaun

Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguida ho pena multa US$120.00 ne’ebé sei selu US$1.00 kada loron durante loron 120 no selu kustu judisiál US$20.00. Tribunál mós fiksa pena alternativa durante loron 80 prizaun, bainhira arguida la kumpri pena refere.





18.             Krime kondusaun sein karta



Nú. Prosesu Sumariu     : 0046/17.OESTR

Kompozisaun Tribunál  : Singulár

Juis                                : Dr. João Ribeiro

Prokuradór                    : Dr. Mateus Nesi

Defeza                            : Dr. Calisto Tout

                                      : Dr. Inasio Quebo no Dr. Filipe Landos (Advogado Estajiáriu)

Tipu pena                       : Pena multa



Iha 22 Marsu 2018, Tribunál Distritál Oekusi prezide julgamentu leitura sentensa ba krime kondusaun sein karta ne’ebé envolve arguidu Julio Tani hasoru Estadu RDTL, iha Suku Costa Sub-distritu Pante-makasár, Distritu Oekusi.



Akuzasaun Prokuradór

Prokuradór akuza katak iha 08 Agostu 2017, maizumenus iha tuku 10.00 dadeer, arguidu kondús motor iha dalan públiku hosi Palaban atu ba Tulaika, Lifau. Bainhira polísia pasa revista no hetan katak arguidu laiha karta kondusaun.



Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 207 KP kona-ba krime kondusaun sein karta ne’ebé ho moldura penál to’o tinan 2 ka multa.



Produsaun ba prova sira

Durante julgamentu, arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu deklara katak arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha tribunál. Arguidu servisu iha kompañia HK ho rendementu kada fulan US$140.00. Depoisde akontesementu ne’e arguidu trata ona karta kondusan no arguidu iha oan nain 2.



Prokuradór husu ba tribunál atu prezinde testemuña nia depoimentu ne’ebé antes ne’e prokuradór arola ona atu rona tanba arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun.



Alegasaun finál

Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime kondusaun sein karta bazeia ba konfisaun arguidu nian. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena multa ba arguidu bazeia ba artigu 207 KP.



Enkuantu defeza haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha tribunál. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena ne’ebé adekuadu ba arguidu tuir nia sala.



Desizaun

Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena multa US$90.00 ne’ebé sei selu kada loron 0.50 sentavus durante loron 180 no selu kustu judisiál US$20.00. Tribunál mós fiksa pena alternativa durante loron 120 prizaun, bainhira arguidu la kumpri pena multa refere.



19.             Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika



Nú. Prosesu                             : 0181/17.OESIC

Kompozisaun Tribunál  : Singulár

Juis                                : Dr. João Ribeiro

Prokuradór                    : Dr. Mateus Nesi

Defeza                            : Dr. Calisto Tout

                                      : Dr. Inasio Quebo no Dr. Filipe Landos (Advogado Estajiáriu)

Tipu pena                      : Pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 1



Iha 23 Marsu 2018, Tribunál Distritál Oekusi prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu MS hasoru nia feen, iha Distritu Oekusi.



Akuzasaun Prokuradór

Prokuradór akuza katak iha 20 Setembru 2017, maizumenus iha tuku 23:30 kalan, arguidu basa dala 1 iha lezada nia hasan karuk, basa dala 1 iha lezada nia kanuruk no tebe dala 1 iha lezada nia kelen no rezulta lezada sofre bubu no moras. Kazu ne’e anexa mós ho relatóriu médiku hosi PRADET no fotografia husi Polísia-VPU.



Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 KP kona-ba ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penál to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3, 35 letra (b) no artigu  36 LKVD.



Produsaun ba prova sira

Iha julgamentu arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu deklara katak arrepende ona ba nia hahalok, foin primeira-vez mai hatan iha tribunál no promete katak sei la komete tan krime hasoru lezada iha futuru. Arguidu servisu hanesan ofisiál seguransa ho rendementu kada fulan US$125.00. Arguidu reforsa tan katak depoisde akontesementu ne’e diak malu kedas ho lezada no iha oan nain ida.



Prokuradór husu ba tribunál atu prezinde lezada nia deklarasaun ne’ebé antes ne’e prokuradór arola ona atu rona, tanba arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, no defeza mós konkorda ho pedidu ne’e.



Alegasaun finál

Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada bazeia ba konfisaun arguidu nian no tuir loloos arguidu mak proteze lezada, maibé pelu-kontráriu arguidu mak komete fali krime hasoru lezada. Tanba ne’e husu ba tribunál atu aplika pena tuir artigu 145 KP.



Enkuantu defeza haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona nia hahalok, foin primeira-vez mai hatan iha tribunál no promete katak sei la komete tan krime hasoru lezada iha futuru. Arguidu mós deklara katak iha oan nain 1 no depoisde akontese sira dame malu kedas. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena ne’ebé adekuadu ba arguidu tuir nia hahalok.



Desizaun

Depoisde avalia faktus ne’ebé produs durante julgamentu, tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 1 no selu kustu judisiál US$20.00.



20.             Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika



Nú. Prosesu                             : 0178/17.OESIC

Kompozisaun Tribunál  : Singulár

Juis                                : Dr. João Ribeiro

Prokuradór                    : Dr. Mateus Nesi

Defeza                            : Dr. Calisto Tout

                                      : Dr. Inasio Quebo ho Dr. Filipe Landos (Advogado Estajiáriu)

Tipu pena                      : Pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 1 fulan 6



Iha 26 Marsu 2018, Tribunál Distritál Oekusi prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu GAF hasoru nia feen, iha Distritu Oekusi.



Akuzasaun Prokuradór

Prokuradór akuza katak iha 20 Setembru 2017, maizumenus iha tuku 10.00 dadeer, arguidu buti dala 1 iha lezada nia kakorok, kaer lezada nia fu’uk no riba lezada ba rai. Arguidu kontinua tuku dala 2 iha lezada nia hasan parte loos no karuk no tuku dala 2 iha lezada nia ulun no rezulta lezada sofre moras.



Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 KP kona-ba ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penál to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3 no artigu 35 letra (b) no artigu 36 LKVD.



Produsaun ba prova sira

Durante julgamentu arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu deklara katak arrepende ona nia hahalok. Arguidu servisu hanesan seguransa ho rendementu kada fulan US$125.00 no iha oan nain 1. Arguidu foin primeira-vez mai hatan iha tribunál, diak malu ona ho lezada no moris hamutuk iha uma 1 hanesan feen ho laen.



Prokuradór husu ba tribunál atu prezinde lezada nia deklarasaun ne’ebé antes ne’e prokuradór arola ona atu rona, tanba arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun. Aleinde ne’e defeza mós konkorda ho pedidu ne’e.



Alegasaun finál

Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada. Prokuradór mós konsidera katak kazu violénsia doméstika barak liu akontese iha Rejiaun Autonomo Oekusi kompara ho distritu/munisípiu sira seluk. Tanba ne’e husu ba tribunál atu kondena arguidu tuir pena ne’ebé hakerek ona iha artigu 145 KP.



Enkuantu defeza haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona nia-hahalok, kolabora diak ho tribunál no iha oan nain ida. Tanba ne’e husu ba tribunál atu aplika pena ne’ebé adekuadu ba arguidu tuir nia sala.



Desizaun

Depoisde avalia faktus ne’ebé produs durante julgamentu, tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 1 fulan 6 no selu kustu judisiál US$20.00.



21.             Kazu krime ofensa ba integridade fízika simples



Nú. Prosesu                             : 0038/17.OEPMK

Kompozisaun Tribunál  : Singulár

Juis                                : Dr. João Ribeiro

Prokuradór                    : Dr. Mateus Nesi

Defeza                            : Dr. Marcelino Marques Coro

                                      : Dr. Inasio Quebo ho Dr. Filipe Landos (Advogado Estajiáriu)

Tipu pena                      : Pena multa



Iha 26 Marsu 2018, Tribunál Distritál Oekusi prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ne’ebé envolve arguida Olga Eli hasoru lezada Joana Lafu (nu’udar viziñu), iha Suku Costa, Sub-distritu Pante-makasár Distritu Oekusi.



Akuzasaun Prokuradór

Prokuradór akuza katak iha 17 Jullu 2017, maizumenus iha tuku 12.00 meudia, arguida foti ai-pedasuk fai lezada nia odamatan no kaer lezada nia fuuk dulas no riba lezada ba rai. Kazu ne’e akontese bainhira lezada nia-laen bolu arguida atu aumenta tan ai-balok atu bele kompleta arguida nia karosa ne’ebé lezada nia laen halo, maibé arguida hanoin katak lezada la konkorda atu lezada nia-laen halo karosa ba arguidu, nune’e arguida komete aktu ne’e hasoru lezada. Kazu ne’e anexa mós ho relatóriu médiku hosi Ospital Referal Oekusi no fotografia husi Polísia-VPU.



Prokuradór akuza arguida kontra artigu 145 KP kona-ba ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penál to’o tinan 3 ka multa.



Produsaun ba prova sira

Durante julgamentu, arguida deklara katak lori ai-pedasuk fai lezada nia odamatan, maibé la rakut lezada nia fuuk no riba lezada ba rai. Arguida mós deklara katak arrepende ona nia hahalok no servisu hanesan negosiante kiik ho rendementu kada fulan US$40.00 no iha oan nain lima. Arguida foin primeira-vez mai hatan iha tribunál no seidauk diak malu ho lezada, tanba lezada mak lakohi. Iha parte seluk lezada kontinua konfirma faktus hotu iha akuzasaun.



Testemuña Vicente Alefit nu’udar lezada nia laen depoimenta katak iha akontesementu ne’e haree arguida lori ai-pedasuk fai lezada nia odamatan, dulas lezada nia fuuk no riba lezada ba rai.



Testemuña Minguel Cau nu’udar lezada nia maun depoimenta katak iha akontesementu ne’e haree arguida lori ai-pedasuk fai iha lezada nia odamatan, dulas lezada nia fuuk no riba lezada ba rai.



Alegasaun finál

Prokuradór konsidera katak arguida iha indisius forte provadu komete krime ofensa simples hasoru lezada, maibé arguida bobar lia-tun sae atu ses-aan husi nia hahalok sira ne’e. Prokuradór mós konsidera katak lezada nia deklarasaun ne’e konfirmadu ho relatóriu médiku no fotografia iha autos laran. Tanba ne’e husu ba tribunál atu kondena arguida tuir pena ne’ebé hakerek ona iha artigu 145 KP.



Iha parte seluk defeza haktuir katak arguidu deklara deit faktus ne’ebé nia komete, arrepende ona nia hahalok. Arguida mós tenta atu diak malu ho, maibé lezada mak lakohi. Tanba ne’e husu ba tribunál atu absolve arguida husi aktu krime refere, maibé se tribunál iha hanoin seluk, husu ba tribunál atu fó justisa tuir arguida nia sala.



Desizaun

Depoisde avalia faktus provadu sira ne’ebé prodús durante julgamentu, tribunál konklui katak arguida provadu komete krime hasoru lezada no kondena arguida ho pena multa US$30.00 ne’ebé sei selu loron US$1.00 kada loron durante loron 150 no selu kustu judisiál US$30.00. Tribunál mós fiksa pena alternativa durante loron 100, bainhira arguidu la kumpri pena refere.



22.            Krime kondusaun sein karta no ofensa ba integridade fízika simples



Nú. Prosesu                             : 0047/17.OESTR

Kompozisaun Tribunál  : Singulár

Juis                                : Dr. João Ribeiro

Prokuradór                    : Dr. Mateus Nesi

Defeza                            : Dr. Calisto Tout

                                      : Dr. Inasio Quebo no Dr. Filipe Landos (Advogado Estajiáriu)

Tipu pena                       : Pena multa



Iha 26 Marsu 2018, Tribunál Distritál Oekusi prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ne’ebé envolve arguidu Mario Marcelos Oqui hasoru lezadu Bazilio Abi no halo tentativa konsiliasaun ba krime kondusaun sein karta ne’ebé envolve arguidu Mario Marcelos Oqui hasoru Estadu RDTL, iha Suku Costa Sub-distritu Pante-makasár, Distritu Oekusi.



Akuzasaun Prokuradór

Prokuradór akuza katak iha 26 Setembru 2017, maizumenus iha tuku 19.30 kalan, arguidu kondús motor ho marka Revo no la uza xapa matrikula iha dalan públiku hosi Postu Sisca atu ba Palaban no soke motor ne’ebé lezadu Bazilio uza no rezulta lezadu monu ba rai. Bainhira polísia pasa revista no hetan katak arguidu laiha karta kondusaun.



Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 207 KP kona-ba krime kondusaun sein karta ne’ebé ho moldura penál to’o tinan 2 ka multa no artigu 145 KP kona-ba ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penál to’o tinan 3 ka multa.



Produsaun ba prova sira

Bazeia ba artigu 262 KPP kona-ba tentativa ba konsiliasaun, tanba ne’e antes tama ba produsaun ba prova sira, juis husu atu halo tentativa konsiliasaun ba arguidu no lezadu ba kazu krime ofensa ba integridade fízika simples.



Iha prosesu konsiliasaun ne’e, lezadu hakarak dame malu ho arguidu tanba antes ne’e arguidu fó ona indemnizasaun ba lezadu ho osan US$400.00 no fahi ida. Mezmu nune’e, antes husu ba tribunál atu dezisté ninia-keixa hasoru arguidu, lezadu husu ba arguidu atu labele repete tan nia hahalok iha futuru.



Bazeia ba akordu hosi parte rua no pedidu dezisténsia hosi lezadu, tribunál konklui prosesu ne’e no omologa akordu dame entre parte sira kona-ba krime ofensa ba integridade fízika simples no kontinua prosesu produsaun ba prova sira ba kazu krime kondusaun sein karta.



Durante julgamentu arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu deklara katak arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha tribunál. Arguidu hatutan tan katak hahalok hanesan ne’e la diak no kontra lei Timor no arguidu hanesan estudante laiha rendimentu fíksu kada fulan no hatene lori motor maizumenus foin tinan 2 no agora trata ona karta kondusaun.



Prokuradór husu ba Tribunál atu prezinde testemuña nia depoimentu ne’ebé antes ne’e Prokuradór arola ona atu rona tanba arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun.



Alegasaun finál

Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime kondusaun sein karta bazeia ba konfisaun arguidu nian no kada fulan kazu ne’e sempre akontese no rejista aas iha Rejiaun Autonomo Oekuse. Tanba ne’e husu ba Tribunál aplika pena multa ba arguidu bazeia ba artigu 207 Kódigu Penál.



Enkuantu Defeza haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu, arrepende ona nia hahalok. Arguidu hanesan estudante laiha rendimentu fíksu kada fulan no agora arguidu iha ona karta kondusaun. Tanba ne’e husu ba Tribunál aplika pena ne`ebé kman ba arguidu tuir nia sala.



Desizaun

Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena multa US$75.00 ne’ebé sei selu kada loron 0.50 sentavus durante loron 150. Tribunál mós fiksa pena alternativa durante loron 100 prizaun, bainhira arguidu la kumpri pena multa refere.

No comments: