Afirmasaun: Sumáriu Kazu ne’e deskreve faktu sira no prosesu iha Tribunál tuir JSMP nia monitorizasaun independente, no deklarasaun ne’ebé parte sira fó iha Tribunál nia laran. Informasaun ne’e la reprezenta JSMP nia hanoin hanesan instituisaun ida.
JSMP kondena maka’as forma violénsia hotu-hotu, liuliu hasoru feto no ema vulneravel. JSMP afirma katak la iha justifikasaun ba violénsia hasoru feto.
Sumáriu prosesu julgamentu kazu iha Tribunál Distritál Dili
Totál kazu ne’ebé JSMP monitoriza: 58
Artigu
Tipu Kazu
Númeru
Artigu 145 (KP) & artigu 2, no 35 letra (b) Lei Kontra Violénsia Doméstika (LKVD)
Ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika no tipu ilísitu sira kona-ba violénsia dométika
38
Artigu 145 (KP)
Ofensa ba integridade fízika simples
5
Artigu 177 (KP)
Abuzu seksuál ba menór
2
Artigu 154 (KP)
Maus tratus ba kónjuje
2
Artigu 157 (KP)
Ameasa
2
Artigu 145 (KP) & artigu 2, no 35 letra (b) Lei Kontra Violénsia Doméstika (LKVD) no artigu 157 KP
Ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika no amesa
1
Artigu 146 (KP)
Ofensa ba interidade fízika grave
1
Artigu 172 (KP)
Violasaun seksuál
1
Artigu 292 (KP)
Korrupsaun pasiva ba aktu ilísitu
1
Artigu 140 (KP)
Omisídiu neglijente
1
Artigu 139 (KP)
Omisídiu agravadu
1
Artigu 142 (KP)
Infantisídiu
1
Artigu 297 (KP)
Abuza podér
1
Artigu 251(KP)
Furtu agravadu
1
Totál
58
2. Totál desizaun ne’ebé JSMP monitoriza: 30
Tipu desizaun
Númeru
Suspensaun ba prizaun nia ezekusaun (artigu 68 KP)
16
Omologa pedidu dezisténsia keixa (artigu 262 KPP)
4
Suspensaun ba pena prizaun nia ezekusaun – artigu 68 ho regra ba konduta – artigu 70(g)
3
Pena prizaun (artigu 66 KP)
2
Pena multa (artigu 67 KP)
2
Absolve
2
Pena admoestasaun ( artigu 82)
1
Totál
30
3. Total kazu sira ne’ebé adia tuir JSMP nia monitorizaun: 2
Razaun adiamentu
Númeru
Arguidu no arguida la marka prezensa
2
Totál
2
4. Totál kazu ne’ebé sei kontinua prosesu tuir JSMP nia monitorizasaun: 26
B. Deskripsaun sumariu ba desizaun kazu sira ne’ebé JSMP monitoriza:
1. Krime ofensa ba integridade fizika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0155/17.PDDIL
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Antonio H. V. do Carmo
Prokuradór : Dr. Pascacio R. Alves
Defeza : Dr. Fernando Lopes de Carvalho
Tipu pena : Absolve
Iha 1 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili, prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fizika simples ne’ebé envolve arguidu AdS hasoru nia feen, iha Distritu Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 23 Abril 2017, iha tuku 20:00 kalan, arguidu basa dala 1 iha lezada nia hasan.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penal to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3 no artigu 35 letra (b) Lei Kontra Violénsia Doméstika (LKVD).
Produsaun ba prova
Durante julgamentu arguidu deklara katak iha akontesementu ne’e arguidu la basa lezada, maibé arguidu ho lezada diskute malu deit. Iha parte seluk lezada mós deklara katak iha akontesementu ne’e arguidu la basa lezada, maibé sira diskute malu deit. Lezada ba hato’o keixa, tanba durante ne’e arguidu la tau matan ba sira nian oan no wainhira kazu ne’e akontese arguidu ho lezada fahe malu ona.
Alegasaun finál
Prokuradór haktuir katak arguidu la basa lezada, maibé arguidu rekoñese katak diskute malu deit. Aleindé ne’e lezada mós deklara katak iha akontesementu ne’e ba hato’o keixa tanba nervoza ka hirus arguidu. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu kondena arguidu tuir konviksaun Tribunál nian.
Enkuantu Defeza haktuir katak arguidu la provadu komete krime hasoru lezada, tanba iha akontesementu ne’e arguidu la basa lezada, nune’e husu ba Tribunál atu absolve arguidu hosi prosesu ne’e.
Desizaun
Depoisde avalia faktus ne’ebé prodús durante julgamentu, liuliu deklarasaun arguidu no depoimentu hosi lezada nian, Tribunál konklui katak arguidu la provadu komete krime hasoru lezada no absolve arguidu husi prosesu ne’e.
2. Krime ofensa ba integridade fizika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0082/17.DINFT
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dra. Zulmira Auxiliadora Barros da Silva
Prokuradór : Dr. Pascacio de Rosa Alves
Defeza : Dr. Sergio Dias Quintas
Tipu pena : Pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 2 no aplika regra ba konduta
Iha 2 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili, prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fizika simples ne’ebé envolve arguidu DSF hasoru nia feen, iha Distritu Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 5 Juñu 2017, maizumenus iha tuku 12:30 meudia, arguidu basa dala 2 iha lezada nia ulun no dudu lezada ba valeta kuak no rezulta lezada sofre kanek iha lezada nia liman no suku pontu 3 iha lezada nia ain-tuur sorin karuk.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba ofensa ba integridade fízika simples no konjuga ho artigu 2, 3 no artigu 35 letra (b) LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu arguidu deklara katak iha akontesementu ne’e arguidu ho lezada deskuti malu deit, arguidu la basa no la dudu lezada ba baleta kuak. Iha parte seluk lezada konfirma faktus sira iha akuzasaun, lezada mós deklara katak nia fahe-malu ona ho arguidu.
Alegasaun finál
Prokuradór mantein ninia akuzasaun no konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada bazeia ba deklarasaun parsial hosi arguidu no depoimentu hosi lezada nian. Atu halo prevensaun jeral hodi evita arguidu la komete tan krime hanesan iha futuru, husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena prizaun fulan 8 suspende ba tinan 1.
Iha parte seluk Defeza haktuir katak arguidu deklara katak iha akontesementu ne’e deskuti malu deit ho lezada. Tanba ne’e husu ba Tribunál aplika pena ne’ebé adekuadu ba arguidu.
Desizaun
Depoisde avalia faktus ne’ebé prodús durante julgamentu, Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 2 no aprezenta an periódikamente kada fulan dala 1 durante tinan 2.
3. Krime ofensa ba integridade fizika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0019/16.DIDIL
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dra. Fransisca Cabral Marques
Prokuradór : Dr. Alfeio Barros da Costa
Defeza : Dr. Humberto Alves
Tipu pena : Pena prizaun fulan 3 suspende ba tinan 1
Iha 2 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili, prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fizika simples ne’ebé envolve arguidu CJJ hasoru nia feen, iha Distritu Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak ida data no fulan ne’ebé la apuradu, maisumenus iha tinan 2016, arguidu tuku dala 2 iha lezada nia kanuruk no lori motor soke dala 2 iha lezada nia ain sorin karuk. Arguidu atu kontinua kolu lezada nia roupa, maibé la konsege tanba viziñu sira mak hapara, maibé depois arguidu hadau lezada nia telefone iha karteira laran hodi tuda rahun. Aktu ne’e rezulta lezada konsege ba halo tratamentu iha óspital.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penal to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3 no artigu 35 letra (b) LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu arguidu hili direitu nonok. Iha parte seluk lezada konfirma faktus hotu iha akuzasaun, no deklara katak depoisde akontesementu ne’e, liu-tiha semana ida mak sira diak malu. Lezada mós deklara katak sente moe, tanba arguidu tolok no baku lezada iha ema barak ninia oin.
Alegasaun finál
Prokuradór alega katak arguidu provadu komete krime hasoru lezada, mezmu arguidu hili direitu nonok, maibé lezada kontinua konfirma faktus sira iha akuzasaun. Agresaun ne’e rezulta lezada sente moe, tanba arguidu baku no tolok lezada iha ema barak nia oin. Tuir loloos arguidu hanesan laen tenke proteze lezada. Prokuradór argumenta katak atu halo prevensaun no evita arguidu la komete tan krime hanesan iha futuru, husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 1.
Iha parte seluk Defeza haktuir katak arguidu hili direitu nonok no lezada kontinua konfirma faktus sira iha akuzasaun. Tanba ne’e husu ba Tribunál aplika pena ne’ebé adekuadu ba arguidu.
Desizaun
Depoisde avalia faktus ne’ebé prodús durante julgamentu, Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun fulan 3 suspende ba tinan 1 no selu kustu judisiál US$30.00.
4. Krime ameasa
Nú. Prosesu : 0027/17.DIBCR
kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Jose Maria
Prokuradór : Dr. Hipolito Santa
Defeza : Dra. Olga Nunes
Tipu pena : Omologa pedidu dezisténsia keixa
Iha 6 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili prezide julgamentu tentativa konsiliasaun ba krime ameasa ne'ebé envolve arguidu AMSV hasoru nia feen, iha Distriti Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 09 Fevereiru 2017, iha tuku 23.30 kalan, arguidu loke odamatan servisu fatin ho maka’as no halo lezada hakfodak. Aleindé ne’e arguidu mós atu tuku lezada nia oin, maibé la kona, tanba lezada nia kolega servisu satan netik no haketak tiha lezada no arguidu. Maibé depoisde ne’e lezada no arguidu kontinua deskuti malu no arguidu dehan katak “ó kuidadu loron ruma hau sei baku ó.” Akontesementu ne’e rezulta lezada sente tauk no sente la seguru wainhira pikete iha tempu kalan no la’o iha dalan tanba lezada nia profisaun hanesan infermeira iha Ospital Nasional Guido Valadares. Agora dadaun arguidu ho lezada hela fahe malu ona.
Produsaun ba prova
Bazeia ba artigu 262 KPP kona-ba tentativa ba konsiliasaun, tanba ne’e antes tama ba produsaun ba prova, juis husu atu halo tentativa konsiliasaun ba arguidu no lezada.
Iha prosesu konsiliasaun ne’e arguidu husu deskulpa ba lezada no promote sei la komete tan krime hanesan hasoru lezada iha futuru. Lezada konkorda ho pedidu ne’e no husu ba Tribunál atu dezisté ninia- keixa hasoru arguidu.
Alegasaun finál
Prokuradór no Defeza apresia akordo dame ne’ebé parte rua deside ona no husu ba Tribunál atu omologa prosesu.
Desizaun
Bazeia ba pedidu dizisténsia hosi lezada no akordu dame hosi parte rua, Tribunál konklui prosesu ne’e no omologa akordo dame entre parte sira.
5. Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0558/16 DICMR
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dra. Maria Modesta
Prokuradór : Dr. Nelson de Carvalho
Defeza : Dr. Rui Manuel Guterres
Tipu pena : Pena multa
Iha 5 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili, prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fizika simples ne’ebé envolve arguidu MSB hasoru nia feen, iha Distritu Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 21 Janeiru 2017, iha tuku 7:30 dadeer, arguidu lori kapasete tuda iha lezada nia ain sorin loos no rezulta lezada sofre moras no bubu iha lezada nia ain. Agora dadaun argidu ho lezada moris separa ona.
Antes ne’e iha data ne’ebé la apuradu, maibé iha Setembru 2016, iha tuku 9:00 dadeer, arguidu foti fiu rolu ida hodi tuda lezada no kona iha lezada nia liman sorin loos.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penal to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3 no artigu 35 letra (b) LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu arguidu deklara katak iha akontesementu ne’e arguidu la lori kapasete tuda lezada, maibé soe deit kapasete ba rai no la uza fiu baku lezada. Arguidu deklara katak arrepende ona nia hahalok no foin primeira-ves mai hatan iha Tribunál. Iha parte seluk lezada kontinua konfirma faktus hotu iha akuzasaun, lezada mós deklara katak separa ona ho arguidu.
Alegasaun finál
Prokuradór alega katak arguidu provadu komete krime hasoru lezada bazeia ba konfisaun parsiál hosi arguidu no deklarasaun lezada nian. Tuir loloos arguidu hanesan laen tenke proteze lezada ne’ebé hanesan ninia feen no agresaun ne’ebé arguidu halo hasoru lezada iha sira nia oan ninia oin. Tanba ne’e, atu halo prevensaun jerál no evita arguidu la komete tan krime hanesan hasoru lezada iha futuru, husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 1 fulan 6.
Iha parte seluk Defeza haktuir katak arguidu deklara deit faktus ne’ebé nia komete, arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha Tribunál. Tanba ne’e husu ba Tribunál aplika pena admoestasaun ba arguidu.
Desizaun
Depoisde avalia faktus ne’ebé prodús durante julgamentu, Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena multa US$80.00 ne’ebé sei selu US$1.00 kada loron durante loron 80. Tribunál mós fiksa pena alternativa durante loron 40 prizaun, wainhira arguidu la kumpri pena multa ne’e.
6. Krime infantisídiu
Nú. Prosesu : 0164/11.PDDIL
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dra. Zulmira Auxiliadora Barros da Silva
: Dra. Maria Modesta
: Dra. Sribuana da Costa
Prokuradór : Dr. Hipolito Exposto Santa
Defeza : Dra. Marcia Sarmento
Tipu pena : Pena prizaun tinan 3.
Iha 6 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili, prezide julgamentu leitura akordaun ba krime infantisídiu ne’ebé envolve arguida OdC hasoru nia oan, iha Distritu Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 16 Janeiru 2011, maisumenus iha tuku 4:00 madrugada, arguida sente kabun moras atu sintina, nune’e arguida ba haris fatin maibé depois arguida partus bebe ida. Tanba tauk familia sira arguida buti mate bebe ne’e no tau iha plastik mutin, hafoin arguida lori bebe ba soe iha ponte Komoro, maisumenus ho distánsia metru 20 hosi lezada ninia uma. Depoisde ne’e arguida hamos tiha ran sira iha haris fatin laran. Kazu ne’e anexa mós ho relatóriu médiku hosi ospital no foto grafia hosi polisia.
Prokuradór akuza arguida kontra artigu 142 Kódigu Penál kona-ba krime infantisídiu ho moldura penal tinan 3 to’o tinan 10.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu, arguida nega faktus hotu iha akuzasaun, arguida mós deklara katak bebe ne’e moris mai la hakilar. Arguida mós deklara katak nia la buti bebe nia kakorok, maibé wainhira bebe moris mai bebe nia ulun kona iha fatuk. Tanba tauk familia sira hatene arguida foti plastik tau bebe ne’e no ba soe iha ponte Komoro no señor (tiu) ida mak deskobre no ba fó hatene familia sira no ba halo denunsia ba polisia. Arguida mós deklara katak arrepende ona nia hahalok no promete sei la komete tan krime hanesan iha futuru, arguida hola ona mane no iha oan nain 1.
Alegasaun finál
Prokuradór konsidera arguida provadu komete krime infantisídiu, tanba iha relatóriu médiku deskobre katak bebe ne’e mate tanba arguida mak buti no soe ba mota no durante arguida gravida la fo hatene ba nia familia. Atu halo prevensaun jerál arguida la komete tan krime hanesan iha futuru, husu ba Tribunál atu kondena arguida bazeia ba krime ne’ebé komete no tuir konviksaun Tribunál nian.
Enkuantu Defeza haktuir katak arguida konfesa parsiál ba faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona ninia hahalok no promete sei la komete tan krime hanesan iha futuru. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena ne’ebé justu no adekuadu.
Desizaun
Depoisde avalia faktus provadu sira ne’ebé prodús durante julgamentu, Tribunál prova bazeia relatóriu médiku ne’ebé hatudu katak bebe mate tanba kauza hosi arguida mak buti. Tanba ne’e Tribunál kondena arguida ho pena prizaun efetiva tinan 3.
6. Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0181/17.DICMR
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dra. Francisca Cabral Marques
Prokuradór : Dr. Bartolomeu de Araújo
Defeza : Dr. Rui Manuel Guterres
Tipu pena : Pena prizaun fulan 2 suspende ba tinan 1
Iha 07 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu JX hasoru nia feen, iha Distritu Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak, iha 14 Maiu 2013, iha tuku 18:00 lokraik, arguidu rasta kadeira ne’ebé lezada tuur hela no rezulta lezada monu ba rai. Arguidu kontinua lori kadeira baku lezada nia kotuk-laran no tebe dala 2 iha lezada nia kotuk-laran. Arguidu mós tuku dala barak iha lezada nia kotuk -laran no rezulta lezada sofre kanek no bubu iha lezada nia kotuk laran.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penál to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3 no artigu 35 letra (b) LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun. Arguidu mós deklara katak foin primeira-vez mai hatan iha Tribunál no fó ona indemnizasaun sivil US$100.00 no bibi 1 ba lezada. Iha parte seluk lezada konfirma no kontinua reforsa faktus sira iha akuzasaun. Lezada mós deklara katak diak malu ona ho arguidu no arguidu fó ona indemnizasaun ba lezada.
Alegasaun finál
Prokuradór konsidera faktus hotu provadu bazeia ba konfisaun arguidu nian no deklarasaun hosi lezada. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena prizaun fulan 2 no suspende ba tinan 1.
Iha parte seluk Defeza haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, foin primeira-vez mai hatan iha Tribunál. Arguidu mós fó indemnizasaun ba lezada ho osan US$100.00 no bibi 1. Lezada konkorda ho pedidu ne’e no husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena multa.
Desizaun
Depoisde avalia faktus provadu ne’ebé produs durante julgamentu, Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun fulan 2 no suspende ba tinan 1.
7. Krime ameasa
Nú. Prosesu : 0102/17.DINFF
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dra. Maria Solana
Prokuradór : Dr. Antonio Tavares
Defeza : Dr. Fernando Lopes de Carvalho
Tipu pena : Omologa pedidu dezisténsia keixa
Iha 8 Fevereiru 2018, Tribunál Distrital Dili prezide julgamentu tentativa konsiliasaun ba krime ameasa ne'ebe envolve arguida Maria da Silva Ximes hasoru lezada Faustina M. S, iha Distritu Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 16 Juñu 2017, maisumenus iha tuku 16.00 lokraik, lezada Faustina ho nia familia sira ba hamos uma fatin iha Suku Bemori. Wainhira sira hamós hela uma, derepente arguida nia alin mane hamutuk ho familia sira sadik lezada sira katak “hakarak mai baku malu ida-ida deit no oho malu mós diak.” Lezada nia oan mane hatan katak “ami la hasoru maun ida.” Derepente arguida foti fatuk tuda lezada, maibé lakona lezada, tanba lezada ses tiha. Arguida kontinua atu rakut no baku lezada, maibé la konsege tanba viziñu sira mai hafahe tiha sira.
Ministériu Públiku akuza arguida kontra artigu 157 Kódigu Penál kona-ba krime ameasa ho moldura penal to’o tinan 2 ka multa.
Produsaun ba prova
Bazeia ba artigu 262 KPP kona-ba tentativa ba konsiliasaun, no tanba ne’e antes tama ba produsaun ba prova, juis husu atu halo tentativa konsiliasaun ba arguida no lezada.
Iha prosesu konsiliasaun ne’e arguida promote la komete tan krime hasoru lezada, lezada konkorda ho pedidu ne’e no husu ba Tribunál atu dezisté ninia-keixa hasoru arguida.
Alegasaun finál
Prokuradór no Defeza apresia akordo dame ne’ebé parte rua deside ona no husu ba Tribunál atu omologa prosesu.
Desizaun
Bazeia ba pedidu dizisténsia hosi lezada no akordu dame hosi parte rua, Tribunál konklui prosesu ne’e no omologa akordo dame entre parte sira.
9. Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0244/17.PDDIL
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dra. Francisca Cabral Marques
Prokuradór : Dr. Bartolomeu de Araújo
Defeza : Dr. Humberto Alves
Tipu pena : Pena prizaun fulan 2 suspende ba tinan 1
Iha 08 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu NFM hasoru nia feen, iha Distritu Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 11 Maiu 2017, arguidu basa dala 1 iha lezada nia hasan sorin karuk hafoin ka’er iha lezada nia fuuk no rasta halo maka’as no rezulta lezada senti moras iha ulun. Arguidu trata lezada katak bosok ten. Arguidu mós husu-litik kona-ba lezada nia doben uluk no lezada la hatan, nune’e arguidu kaer metin nafatin iha lezada nia fuuk no rasta ba parede. Lezada tenta atu halai sai, maibé arguidu ka’er metin lezada nia liman no rasta lezada nia liman tama fali ba kuartu-laran. Maibé, lezada hakilar ho nune’e, arguidu nia alin mak dada sai lezada hosi kuartu laran.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penál to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3 no artigu 35 letra (b) LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu, arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu mós deklara katak husu ona deskulpa ba lezada. Iha parte seluk lezada kontinua konfirma faktus sira iha akuzasaun.
Alegasaun finál
Prokurador konsidera faktus hotu provadu bazeia ba konfisaun arguidu nian no deklarasaun lezada. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena prizaun fulan 2 suspende ba tinan 1.
Enkuantu Defeza husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena multa, tanba arguidu konfesa no husu ona deskulpa ba lezada.
Desizaun
Bazeia ba faktu sira ne’e hotu, Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun fulan 2 suspende ba tinan 1 no selu kustu judisiál US$20.00.
10. Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0066/16.PDDIL
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dra. Francisca Cabral Marques
Prokuradór : Dr. Alfonso Lopes
Defeza : Dr. Jose da Silva
Tipu pena : Absolve
Iha 08 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu NFM hasoru nia kuñada (JB), iha Distritu Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 03 Fevereiru 2016, maisumenus iha tuku 20.00 kalan, arguidu tebe dala 1 ba lezada nia kabun no rezulta lezada sofre moras iha lezada ninia kabun. Kazu ne’e akontese wainhira lezada ho nia bin (ne’ebé nu’udar arguidu nia-feen) han kalan hamutuk hela, no lezada haruka nia alin ba nono bee iha buli elétriku atu lezada hemu tanba lezada sente laran sa’e. Maibé arguidu dehan katak pulsa elétriku atu hotu ona, nune’e lezada hatan katak se karik pulsa hotu, nia sei sosa fali pulsa US$10.00 hodi ense fali. Arguidu la satisfas ho lezada ninia resposta, nune’e komete krime ne’e hasoru lezada.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penál to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3 no artigu 35 letra (b) LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu arguidu nega faktus hotu iha akuzasaun no deklara katak iha akontesementu ne’e arguidu koalia deit kona-ba pulsa elétriku nian no la tebe lezada, maibé lezada mak tolok arguidu. Iha parte seluk lezada konfirma faktus sira iha akuzasaun.
Testemuña UB ne’ebé nu’udar arguidu nia feen, depoimenta katak arguidu la tebe lezada tanba momentu ne’ebá nia mós tuur ho lezada. Tesmuña deklara mós katak se arguidu tebe lezada labele kona lezada nia kabun, tanba lezada tuur ho pozisaun nia-ain rua hi’it sa’é hela ba iha kadeira leten.
Alegasaun finál
Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada, mezmu arguidu nega faktus iha akuzasaun, maibé lezada kontinua reforsa faktus sira iha akuzasaun. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena prizaun fulan 8 no suspende ba tinan 1.
Iha parte seluk Defeza husu ba Tribunál atu absolve arguidu, tanba bazeia ba deklarasaun arguidu nian katak iha akontesementu ne’e arguidu la tebe lezada no reforsa mós hosi testemuña ne’ebé nu’udar arguidu nia feen.
Desizaun
Depoisde avalia faktus ne’ebé produs durante julgamentu, Tribunál konklui prosesu ne’e no absolve arguidu ho prosesu ne’e tanba la provadu arguidu komete krime hasoru lezada.
11. Krime ofensa ba integridade fizika simples ho natureza violénsia doméstika no krime ameasa
Nú. Prosesu : 0247/17.PDDIL
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dra. Jumiati Maria Freitas
Prokuradór : Dr. Bartolomeu de Araújo
Defeza : Dra. Joana Christina Pinto
Tipu pena : Pena prizaun fulan 6 suspende ba tinan 1
Iha 13 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu DG hasoru nia feen, iha Distritu Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak Iha 29 Agosto 2017, iha tuku 18.30 lokraik, arguidu tuku dala 2 iha lezada nia kabaas parte loos no hanehan lezada nia ulun tun ba kraik. Arguidu mós buti lezada nia kakorok no rezulta lezada sofre moras no bubu iha lezada nia kakorok no kabaas.
Antes ne’e iha loron 2 Jullu 2017, arguidu ameasa lezada ho nia familia sira katak “neneik ha’u sei oho hotu ó ho ó nia familia sira.”
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penal to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3 no artigu 35 letra (b) LKVD no artigu 157 kona-ba krime ameasa ho moldura penal to’o tinan 1 ka multa.
Produsan ba prova
Durante julgamentu, arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu mós deklara katak arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha Tribunál. Iha parte seluk lezada konfirma faktus hotu iha akuzasaun.
Alegasaun finál
Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada bazeia ba konfisaun arguidu nian no deklarasaun hosi lezada. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena prizaun fulan 3 suspende ba tinan 1.
Iha parte seluk Defeza husu ba Tribunál atu aplika pena ne’ebé mak justu ba arguidu, tanba arguidu konfesa, arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha Tribunál.
Desizaun
Depoisde avalia faktus hotu, Tribunál konklui prosesu ne’e no ba krime ofensa ba integridade fízika simples Tribunál kondena arguidu ho pena prizaun fulan 6 suspende ba tinan 1 no selu kustu judisiál US$20.00. Enkuantu ba krime amesa Tribunál absolve arguidu, tanba konsidera arguidu la provadu komete krime ameasa hasoru lezada.
12. Krime furtu agravadu
Nú. Prosesu : 0011/17.ALSIC
kompozisaun Tribunál : Koletivu
Juis : Dr. Antonio Helder
: Dra. Jumiati Freitas
: Dra. Albertina Neves
Prokuradór : Dr. Nelson de Carvalho
Defeza : Dr. Sergio Quintas
Tipu pena : Pena prizaun tinan 2 suspende ba tinan 2
Iha 15 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili prezide julgamentu leitura akordaun ba krime furtu agravadu ne’ebé envolve arguidu Jaime da Conceião no Adão Alves hasoru lezada Cristina da Cruz, iha Distritu Aileu.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak 12 Abril 2017, maisumenus iha tuku 13.30 meudia, iha Merkado Aileu, arguidu Jaime da Conceicão husu ba lezada nia primo naran Jose Lindo hodi tula arguidu ba iha Merkadu Aileu. Tanba ne’e mak Jose Lindo hetan autorizasaun hosi lezada Cristina da Cruz no uza lezada nia motor ho marka Honda Revo hodi tula arguidu Jaime Conceião (Jaime) ba merkadu. Wainhira to’o iha merkadu arguidu Jaime kontaktu kedas arguidu Adão Alves hodi mai foti motor refere no tula ba iha kareta leten no lori kedas mai Dili. Iha tempu hanesan arguidu Jaime lori ses tiha lezada nia primu Jose Lindo hodi ba sosa hahan atu nune’e labele hare arguidu Adão foti motor refere. Aktu ne’e rezulta lezada hetan prejuízu ho totál US$ 1,200.00.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 252 Kódigu Penál kona-ba furtu agravadu ho moldura penal tinan 2 to’o tinan 8 prizaun.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu, arguidu Jaime deklara katak depoisde arguidu Adão tula no lori tiha motor ne’e, arguidu rasik fila ba uma no dehan kedas ba nia bin katak motor ne’e arguidu fó tiha ba arguidu Adão, tanba antes ne’e nia (Jaime) soke mate tiha arguidu Adão nia fahi. Arguidu Adão husu atu selu fali nia fahi ho osan US$500.00, maibé Jaime seidauk selu kompletu, foin mak selu US$300.00, no sei iha osan restu US$200.00. Arguidu Jaime promete katak nia sei selu iha fulan 2 ka 3 tuir mai, maibé to’o fulan ne’ebé arguidu promete seidauk bele selu. Tanba ne’e arguidu Jaime fó motor ne’e ba Adão hanesan jaminan (garantia) no wainhira selu fali osan restu ne’e, bele foti fali motor. Maibé lezada la konkorda no ba hato’o keixa iha polisia no hafoin polisia prende tiha motor refere.
Aleinde ne’e, arguidu Adão deklara ba Tribunál katak motor ne’e hanesan jaminan deit kuandu arguidu Jaime selu ona osan restu bele ba foti fali motor ne’e.
Iha parte seluk lezada deklara ba Tribunál katak motor ne’e la’ós lezada nian, maibé lezada nia aman nian. Lezada impresta motor ne’e para bele fasilita lezada tanba lezada nia laen moras, lezada mós deklara katak diak malu ona ho arguidu sira.
Alegasaun finál
Prokuradór haktuir katak hare husi hahalok sira ne’e hatudu katak arguidu Jaime no arguidu Adão hakarak uja propriedade ne’e hanesan jaminan deit. Maibé arguidu Jaime nia maneira ne’e mak lei la permite (proibidu) tanba uza ema seluk nia propriedade sai hanesan arguidu nia propriedade rasik. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu kondena arguidu nain rua ho pena prizaun tinan 2 suspende ba tinan 3.
Iha parte seluk Defeza husu ba Tribunál atu fó pena ne’ebé justu ba arguidu sira, tanba antes ne’e sira dame malu ona no akordu dame mós anexa iha akuzasaun. Nune’e mós arguidu Jaime deklara katak motor ne’e la lakon tanba arguidu Jaime fó ba arguidu Adão hanesan jaminan deit.
Desizaun
Depoisde avalia faktus hotu, Tribunál konklui katak arguidu sira provadu komete krime furtu agravadu, no kondena arguidu sira ho pena prizaun tinan 2 suspende ba tinan 2 no selu kustu judisiál US$25.00. Tribunál mós husu ba polisia atu entrega fali motor ne’ebé antes ne’e polisia prende hela ba lezada.
13. Krime abuza podér
Nú. Prosesu : 0057/17.PDDIL
Kompozisaun Tribunál : Koletivu
Juis : Dr. Antonio H. V. do Carmo
: Dra. Jumiati Freitas
: Dra. Albertina Neves
Prokuradór : Dra. Benvinda do Rosario
Defeza : Dr. Humberto Alves
Tipu pena : Pena prizaun tinan 2 suspende ba tinan 2
Iha 15 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili prezide julgamentu leitura akordaun ba krime furtu agravadu ne’ebé envolve arguidu Tomas da Silva hasoru Asosiasaun Defisiensia Matan, iha Distritu Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak Iha 13 Fevereiru 2017, iha tuku 22.10 kalan, arguidu ne’ebé hanesan Prezidente Asosiasaun ba Ema ho Defisiente ba iha Bidau Santana Dili, ho kareta truck (trek) no ema deskuñesidu lubuk ida, tama ba sede asosiasaun laran hodi tula hotu propriedade defesiensia sira nian. Propridade asosiasaun ne’e mak hanesan komputador 8, sprinbad 2, laptop 3, motorizada 2, sein autorizasaun husi membru defisiente sira seluk. Konsekuensia husi arguidu nia hahalok ne’e asosiasaun labele hala’o atividade no sasan ne’ebé arguidu foti ho valor osan hamutuk US$3,000.00.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 252 Kódigu Penál kona-ba furtu agravadu no moldura penal tinan 2 to’o tinan 8 prizaun.
Produsan ba prova
Durante julgamentu, arguidu deklara katak sasan sira ne’e nia foti atu salva tanba arguidu hanesan Prezidente Asosiasaun ne’e. Arguidu hatutan katak ho kapasidade hanesan Prezidente Asosiasaun nia lakohi atu sasan sira ne’e monu ba ema ne’ebé mak laiha responsabilidade, tanba asosiasaun iha hela problema nia-laran. Arguidu deklara katak arguidu nia pozisaun hanesan Prezidente seidauk termina maibé membru asosiasaun halo petisaun hodi hakarak hatun arguidu husi Prezidente Asosiasaun. Arguidu mós deklara katak sasan sira ne’e agora iha arguidu nia uma ho kondisaun diak hotu, maibé antes entrega ba asosiasaun arguidu husu nia vensimentu durante fulan hirak ne’ebé mak asosiasaun seidauk selu.
Alegasaun finál
Prokurador alega katak mesmu arguidu nu’udar Prezidente Asosiasaun, no arguidu rasik nia mandatu seidauk termina, maibé iha parte seluk Estatutu Asosiasaun nia rasik la mensiona ka la regula kona-ba kompeténsia husi Prezidente Asosiasaun nian.
Aleinde ne’e, Estatutu mós la defini klaru kona-ba oinsa kuandu Prezidente Asosiasaun hetan impedimentu hanesan moras iha tempu ne’ebé mak mandatu Prezidente sei ativa no oinsa mak bele subtitui poder hanesan Prezidente asosiasaun ba ema seluk. Estatutu rasik mós la regula kona-ba propriedade asosiasaun nian ne’ebé mak tenke partense ba se loos iha situsaun mosu konflitu ka situasaun sira seluk bainhira asosiasaun la funsiona ona. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu bele uza Tribunál nia kompeténsia hodi bele asegura propriedade asosisasaun nian no husu ba Tribunál atu bele fó justisa ne’ebé justu ba arguidu.
Iha parte seluk Defeza husu ba Tribunál atu absolve arguidu husi krime furtu agravadu, tanba arguidu deklara katak loos duni arguidu mak foti propriedade asosiasaun nian, maibé ho objetivu atu asegura deit hodi labele monu ba ema ne’ebé mak laiha responsabilidade. Wainhira arguidu halo ida-ne’e nia sei hanesan mós Prezidente Asosiasasun nian.
Desizaun
Depoisde avalia faktus hotu Tribunál halo alterasaun juridíku husi krime furtu agravadu ba fali krime abuza podér, tanba krime ne’ebé arguidu komete priense rekezitus husi krime abuza podér. Bazeia ba konsiderasaun no alterasaun ne’e, Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun tinan 2 suspende ba tinan 2 no selu kustu judisiál US$20.00
14. Krime ofensa ba integridade fizika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0071/16.DIBC
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dra. Jumiati Maria Freitas
Prokuradór : Dr. Alfonso Lopes
Defeza : Dra. Agostinha de Oliveira
Tipu pena : Pena prizaun fulan 8 suspende ba tinan 1.
Iha 16 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili, prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fizika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu CLP hasoru nia feen, iha Distritu Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 01 Maiu 2016, maizumenus iha tuku 07:30 dadeer, arguidu tuku dala 1 iha lezada nia reen-toos no basa dala 1 iha lezada nia hasan sorin loos. Arguidu kontinua baku/tuku dala 1 iha lezada nia kabaas no tuku dala 1 iha lezada nia tilun-hun no tuku tan dala 1 iha lezada nia kabaas.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penal to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3 (letra a) no artigu 35 (letra b) LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu mós deklara katak depoisde akontesementu ne’e sira diak malu kedas. Arguidu arrepende ona nia hahalok no promete sei la komete tan krime hanesan hasoru lezada iha futuru. Iha parte seluk lezada kontinua reforsa faktus sira iha akuzasaun no konfirma katak diak malu ona ho arguidu, mezmu nune’e agora dadaun lezada fahe malu ona ho arguidu.
Alegasaun finál
Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada bazeia ba konfisaun arguidu nian. Tanba ne’e, atu halo prevensaun jerál arguidu no evita arguidu la komete tan krime hanesan iha futuru husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 2.
Aleinde ne’e Defeza mós haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona ninia hahalok no promete sei la komete tan krime hanesan hasoru lezada iha futuru. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena ne’ebé justu no adekuadu.
Desizaun
Depoisde avalia faktus provadu sira ne’ebé prodús durante julgamentu, Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun fulan 8 suspende ba tinan 1.
15. Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0116/15.DICMR
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dra. Ana Paula Fonseca
Prokuradór : Dr. Pascacio de Rosa Alves
Defeza : Dr. Olga Barreto Nunes
Tipu pena : Pena multa
Iha 18 Fevereiru 2015, Tribunál Distritál Dili prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu JdA hasoru nia feen, iha Distritu Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 18 Fevereiru 2015, maisumenus iha tuku 17.00, arguidu lori telefone tuda dala 1 iha lezada nia inus no rezulta lezada sofre bubu no ran iha lezada nia inus. Arguidu mós kontinua tuku tan dala 1 iha lezada hirus-matan.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu arguidu deklara katak faktus balun loos no faktus balun la loos. Faktus ne’ebé la loos mak katak arguidu la tuku lezada nia inus no lezada nia hirus-matan. Enkuantu faktus ne’ebé loos mak arguidu lori telefone tuda lezada mak kona iha lezada nia inus. Arguidu mós deklara katak lezada mak ba hato’o keixa iha polisia, maibé depoisde lezada fila hosi eskuadra sira hela hamutuk nafatin iha uma ida. Aleinde, liu tiha loron rua arguidu ho lezada diak malu kedas no arguidu deklara katak nia arrepende ona nia hahalok. Iha parte seluk lezada kontinua konfirma faktus sira iha akuzasaun, lezada mós deklara katak diak malu ona ho arguidu.
Alegasaun finál
Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada bazeia ba konfisaun parsial hosi arguidu no deklarasaun lezada nian. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena multa.
Aleinde ne’e Defeza haktuir katak arguidu deklara deit faktus ne’ebé nia komete no arrepende ona nia hahalok. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu kondena aguidu ho pena multa.
Desizaun
Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena multa US$180.00, ne’ebé sei selu US$2.00 kada loron durante loron 90 no selu mós kustu judisiál US$40.00.
16. Krime maus tratus ba kónjuje
Nú. Prosesu : 0046/17.DINFT
kompozisaun Tribunál : Kolektivu
Juis : Dr. Duarte Tilman
: Dr. Ivan Patrocino A. Goncalves
: Dra. Maria Modesta
Prokuradór : Dr. Bartolomeu de Araújo
Defeza : Dr. Cancio Guterres
Tipu pena : Pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 2
Iha 22 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili prezide julgamentu leitura akordaun ba krime maus tratus ba kónjuje ne’ebé envolve arguidu CG hasoru nia feen, iha Distritu Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 5 Maio 2017, iha tuku 18.30, arguidu tuku dala 1 iha lezada nia reen-toos besik matan fukun parte karuk no rezulta lezada sofre moras no bubu iha matan fukun sorin karuk no rezulta lezada sofre moras no kanek iha matan fukun.
Produsan ba prova
Iha julgamentu arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu mós deklara katak foin primeira-vez mai hatan iha Tribunál no problema ne’e sira rezolve ona.
Alegasaun finál
Prokuradór haktuir katak arguidu provadu komete krime hasoru lezada bazeia ba konfisaun arguidu nian no deklarasaun hosi lezada. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu kondena arguidu tuir artigu 154 Kódigu Penál no aplika pena ne’ebé minimu.
Enkuantu Defeza husu ba Tribunál atu halo alterasaun husi krime maus tratus ba kónjuje ba fali krime ofensa ba integridade fízika simple ho natureza violénsia doméstika, tanba iha produsaun da provas lahatudu katak arguidu komete fila fila krime hasoru lezada. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu aplika pena ne’ebé mak minimum ba arguidu.
Desizaun
Depois de avalia faktus hotu, Tribunál prova katak arguidu provadu komete krime maus tratus ba kónjuje, nune’e Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 2 no selu kustu judisiál US$20.00.
17. Krime ofensa ba integridade fízika simples
Nú. Prosesu : 0216/16.DIBCR
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Jose Maria
Prokuradó : Dr. Afonso Lopes
Defeza : Dra. Agustinha de Oliveira
Tipu pena : Omologa pedidu dezisténsia keixa
Iha 22 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili Prezide julgamentu ba krime ofensa ba integridade fízika simples ne’ebé envolve arguida Angelita Salsinha d. S, Ilda Mendonça da Silva, Rosario Simeão Salsinha, Elizeu Simeão Salsinha hasoru lezadu Valente Napoleão ne’ebé nu’udar arguidu/u nia primu, iha Distriti Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 02 Novembru 2016, maisumenus iha tuku 21.00 kalan, sein motivu ne’ebé klaru, arguida basa dala 2 iha lezadu nia hasan, maibé lezadu lahalo ba lia no lezadu sai tiha ba liur. Kuandu lezadu tama fali ba uma laran, arguida kontinua basa dala 3 iha lezadu nia hasan parte karuk no loos. Arguida mós lori fatuk tuku lezadu nia ulun no matan fukun no rezulta lezadu sofre moras no kanek. Tuir mai arguida no arguidu sira seluk tuku no tebe lesuk lezadu no rezulta lezadu monu ba rai.
Prokuradór akuza arguidu no arguida sira kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penal to’o tinan 3 ka multa.
Produsaun ba prova
Bazeia ba artigu 262 KPP kona-ba tentativa ba konsiliasaun, no tanba ne’e antes tama ba produsaun ba prova, juis husu atu halo tentativa konsiliasaun ba arguidu, arguida sira no lezadu.
Iha prosesu konsiliasaun ne’e arguida no arguidu sira promote sei la komete tan krime hasoru lezadu, lezadu konkorda ho pedidu ne’e no husu ba Tribunál atu dezisté-ninia keixa hasoru arguida no arguidu sira.
Alegasaun finál
Prokuradór no Defeza apresia akordo dame ne’ebé parte sira deside ona no husu ba Tribunál atu omologa prosesu ne’e.
Desizaun
Bazeia ba pedidu dizisténsia hosi lezada no akordu dame hosi parte rua, Tribunál konklui prosesu ne’e no omologa akordo dame entre parte sira.
18. Krime ofensa ba intregidade fizika simples
Nú. Prosesu : 0120/17.ERABT
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Antonino Gonçalves
Prokuradór : Dr. Osorio de Deus
Defeza : Dr. Rui Manuel Guterres
Tipu pena : Omologa pedidu dezisténsia keixa
Iha 22 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili liuhosi Tribunál Movél iha Distritu Ermera, prezide julgamentu tentativa konsiliasaun ba krime ofensa ba integridade fizika simples ne’ebé envolve arguidu Carlito Viana, Fonseca Moniz, Pedro do Carmo hasoru lezada Mariana da Cruz, iha Distritu Ermera.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 15 Maiu 2017, maisumenus iha tuku 20.30 kalan, CAVR loke filme iha Suku Laubunu, lezada mós ba asisti hotu filme ne’e. Iha momentu ne’ebá, lezada mós lahatene katak arguidu sira mós ba hare hotu filme ne’e. Liu tiha minutu balu, lezada mós hamrik hodi han hela rapisadu iha kios oin. Derepente arguidu sira hakbesik ba lezada hodi halo agresaun fizika ba lezada, arguidu Carlito Viana tuku dala 2 iha lezada nia kotuk-laran, arguidu Fonseca Moniz tuku dala 4 iha lezada nia kotuk-laran no arguidu Pedro do Carmo tuku dala 2 iha lezdaa nia kabaas sorin loos. Kazu ne’e akontese tanba antes sira iha ona problema.
Prokuradór akuza arguidu sira kontra artigu 145 kona-ba ofensa ba integridade fizika simples ho moldura penal to’o tinan 3 ka multa.
Produsaun ba prova
Bazeia ba artigu 262 KPP kona-ba tentativa ba konsiliasaun, tanba ne’e antes tama ba produsaun ba prova, juis husu atu halo tentativa konsiliasaun ba arguidu sira no lezada.
Iha prosesu konsiliasaun ne’e, arguidu sira husu deskulpa ba lezada no deklara katak arrepende ona sira nia hahalok no prontu fó indemnizasaun ba lezada ho osan US$150.00 hodi kura lezada nia moras. Lezada konkorda ho pedidu ne’e no husu ba Tribunál atu dezisténsia nia keixa hasoru arguidu sira.
Alegasaun finál
Prokuradór no Defeza apresia akordu dame ne’ebé parte rua deside ona no husu ba Tribunál atu omologa prosesu ne’e.
Desizaun
Bazeia ba pedidu dezisténsia hosi lezada no akordu dame hosi parte sira, Tribunál konklui prosesu ne’e no omologa akordu dame entre parte sira.
19. Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0158/17. DIDIL
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Edite Palmira
Prokuradór : Dr. Nelson de Carvalho
Defeza : Dr. Fernando de Carvalho
Tipu pena : Pena prizaun fulan 6 suspende ba tinan 1 fulan 6
Iha 23 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu AMM hasoru nia feen, iha Distritu Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 2017, arguidu tebe dala 2 iha lezada nia ain kabun parte loos, rakut lezada nia fuuk no riba lezada ba kama leten hafoin arguidu tuku tan dala 1 iha lezada nia ulun no tuku dala 1 iha lezada nia hasan parte loos no rezulta lezada sofre bubu. Arguidu foin hapara aktu agresaun hirak-ne’e bainhira hetan intervensaun hosi viziñu sira.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba ofensa ba integridade ba integridade fízika simples ho moldura penal to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2 , 3 letra (a) no artigu 35 letra (b) hosi LKVD.
Produsaun prova
Iha julgamentu arguidu deklara katak iha faktus balun loos no faktus balun la loos. Faktus ne’ebé loos mak arguidu tuku dala 2 iha lezada nia ulun no hasan. Enkuantu faktus ne’ebé akuza katak arguidu tebe dala 2 iha lezada nia ain kabun parte loos, rakut lezada nia fuuk no riba lezada ba kama leten ne’e la loos hotu. Arguidu mós deklara katak arrepende ona nia hahalok no promete sei la repete hahalok ne’e hasoru lezada iha futuru. Iha parte seluk lezada deklara katak iha akontesementu ne’e arguidu tuku deit dala 2 iha lezada nia ulun, no tuku dala 1 iha lezada nia hasan, maibé arguidu la tebe dala 2 iha lezada nia ain kabun parte loos no la rakut lezada nia fuuk no la riba lezada ba kama leten.
Alegasaun finál
Prokuradór haktuir katak faktus balun de’it mak provadu bazeia ba konfisaun parsial hosi arguidu no lezada nia deklarasaun. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu kondena arguidu ba pena prizaun fulan 6 no suspende ba tinan 1.
Enkuantu Defeza husu Tribunál atu fó pena ne’ebé justu ba arguidu, tanba arguidu deklara deit faktus ne’ebé nia komete no konfirma mós hosi lezada no foin primeira-vez mai hatan iha Tribunál.
Desizaun
Tribunál konklui katak arguidu komete duni krime hasoru lezada bazeia ba deklarasaun sira ne’ebé prodús durante julgamentu no ignora faktu sira balun ne’ebé antes deskreve iha akuzasaun. Tanba ne’e, Tribunál kondena arguidu ho pena prizaun fulan 6 no suspende ba tinan 1 fulan 6 no selu kustu judisiál US$20.00.
20. Krime ofensa ba integridade fizika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0133/17.PDDIL
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Jose Maria de Araujo
Prokuradór : Dr. Nelson de Carvalho
Defeza : Dra. Joana Christina Pinto
Tipu pena : Pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 1
Iha 23 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili, prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fizika simples ne’ebé envolve arguidu FJP hasoru nia feen, iha Distritu Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 24 Agostu 2017, iha tuku 20.00 kalan, arguidu rasta lezada nia fuuk dada tama ba kuartu laran no tuku dala 5 iha lezada nia kanuruk. Arguidu kontinua tuku dala 2 iha lezada nia kotuk laran no basa dala 4 iha lezada nia ibun.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penal to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3 no artigu 35 letra (b) LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu, arguidu deklara katak nia la basa dala 4 iha lezada nia ibun, maibé basa deit dala 2 iha lezada nia hasan, no la tuku iha lezada nia kanuruk no kotuk laran. Arguidu mós deklara katak arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha Tribunál. Iha parte seluk lezada kontinua konfirma faktus sira iha akuzasaun.
Alegasaun finál
Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada bazeia ba faktus sira ne’ebé reflete hosi konfisaun parsial arguidu nian no deklarasaun ne’ebé mai hosi lezada. Tuir loloos hanesan laen arguidu mak tenke proteze no tau aas lezada ninia dignidade, infelismente arguidu mak komete fali krime hasoru lezada. Tanba ne’e, atu halo prevensaun jerál ba arguidu hodi la komete tan krime hanesan hasoru lezada iha futuru, husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena prizaun fulan 6 suspende ba tinan 1.
Enkuantu Defeza haktuir katak arguidu deklara deit faktus ne’ebé nia komete, arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha Tribunál. Tanba ne’e husu ba Tribunál aplika pena ne’ebé adekuadu ba arguidu.
Desizaun
Depoisde avalia faktus ne’ebé prodús durante julgamentu, Tribunál konklui katak arguidu provadu komete krime hasoru lezada, nune’e kondena arguidu ho pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 1 no selu kustu judisiál US$50.00
21. Krime ofensa ba integridade fizika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0264/17.DICMR
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dra. Maria Solana Soares
Prokuradór : Dr. Nelson de Carvalho
Defeza : Dr. Agostinha de Oliveira
Tipu pena : Pena prizaun fulan 6 suspende ba tinan 1
Iha 23 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu LS hasoru nia feen, iha Distritu Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 20 Maiu 2017, iha tuku 20.00 kalan, arguidu tuku dala 2 iha lezada nia ibun no tuku tan dala 2 iha lezada nia tilun hun sorin karuk no loos.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba ofensa ba integridade fizika simples ho moldura penal to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3 letra (a) no artigu 35 letra (b) LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu, arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu mós deklara katak depoisde akontesementu ne’e liu tiha semana ida mak sira foin diak malu no sira rezolve ona kazu ne’e tuir lisan Timor nian. Arguidu deklara katak arrepende ona nia hahalok no promete sei la komete tan krime hanesan hasoru lezada iha futuru. Iha parte seluk lezada konfirma faktus sira iha akuzasaun, no konfirma katak kazu ne’e sira rezolve ona no agora dadaun sira diak malu ona.
Alegasaun finál
Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada bazeia ba konfisaun arguidu nian no deklarasaun hosi lezada. Tanba ne’e atu halo prevensaun jerál arguidu hodi la komete tan krime hanesan iha futuru, husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena admoestasaun.
Aleinde ne’e Defeza mós haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona ninia hahalok no promete sei la komete tan krime hanesan hasoru lezada iha futuru. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena admoestasaun.
Desizaun
Depoisde avalia faktus provadu sira ne’ebé prodús durante julgamentu, Tribunál konklui katak arguidu provadu komete krime hasoru lezada no kondena arguidu ho pena prizaun fulan 6 no suspende ba tinan 1.
22. Krime ofensa ba integridade fizika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0060/17.LIBZT
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dra. Maria Modesta
Prokuradór : Dr. Bartolomeu de Araújo
Defeza : Dr. Afonso Gomes Fatima
Tipu pena : Pena prizaun fulan 6 suspende ba tinan 1.
Iha 22 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fizika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu FDC hasoru nia feen, iha Distritu Likísa.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 14 Juñu 2017, iha tuku 07:00 dadeer, arguidu lori fatuk tuda lezada maibé la kona, tanba lezada ses tiha. Hafoin, arguidu foti besi ki’ik atu baku lezada, maibé lezada satan netik ho liman, nune’e arguidu kontinua tuku dala 2 iha lezada nia matan sorin loos.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba ofensa ba integridade fizika simples ho moldura penal to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3 letra (a) no artigu 35 letra (b) LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu, arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu mós deklara katak depoisde akontesementu ne’e sira diak malu kedas no sira rezolve ona kazu ne’e tuir lisan Timor nian no arguidu fó lipa 1 no kabaya 1 ba lezada. Arguidu mós deklara katak arrepende ona nia hahalok no promete sei la komete tan krime hanesan hasoru lezada iha futuru. Iha parte seluk lezada kontinua konfirma faktus sira iha akuzasaun, lezada mós deklara katak kazu ne’e rezolve ona no agora dadaun sira diak malu ona.
Alegasaun finál
Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada bazeia ba konfisaun hosi arguidu no deklarasaun lezada nian. Atu halo prevensaun jerál hodi evita arguidu la komete tan krime hanesan iha futuru, husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena admoestasaun.
Iha parte seluk Defeza mós haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona ninia hahalok no promete sei la komete tan krime hanesan hasoru lezada iha futuru. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena ne’ebé adekuadu.
Desizaun
Depoisde avalia faktus provadu sira ne’ebé prodús durante julgamentu, Tribunál konklui katak arguidu provadu komete krime hasoru lezada, nune’e kondena arguidu ho pena prizaun fulan 6 no suspende ba tinan 1.
23. Krime ofensa ba integridade fizika simples ho natureza violensia domestika
Nú. Prosesu : 0086/17.PDDIL
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dra. Fransisca Cabral Marques
Prokuradór : Dr. Nelson de Carvalho
Defeza : Dr. Jose da Silva
Tipu pena : Pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 1
Iha 23 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fizika simples ne’ebé envolve arguidu MGN hasoru nia feen, iha Distritu Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 27 Juñu 2017, iha tuku 08.00 dadeer, arguidu tuku dala 3 iha lezada nia kotuk laran.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba ofensa ba integridade fízika simples no konjuga ho artigu 2, 3 no artigu 35 letra (b) LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu, arguidu deklara katak iha akontesementu ne’e arguidu la tuku lezada nia kotuk laran, maibé deskuti malu deit ho lezada. Iha parte seluk lezada konfirma faktus hotu iha akuzasaun.
Alegasaun finál
Prokuradór haktuir katak arguidu provadu komete krime hasoru lezada mesmu arguidu rekuza faktu balun maibé lezada kontinua matein faktus sira ne’e. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena prizaun tinan 1 maibé suspende ninia ezekusaun ba tinan 1.
Iha parte seluk Defeza haktuir katak iha akontesementu ne’e arguidu ho lezada deskuti malu deit no arguidu la baku lezada no laiha relatóriu médiku. Tanba ne’e husu ba Tribunál absolve arguidu husi krime ne’e.
Desizaun
Depoisde avalia faktus ne’ebé prodús durante julgamentu, Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun tinan 1 fulan 6 suspende ba tinan 1 no selu kustu judisiál US$20.00 tanba konsidera katak arguidu provadu komete krime hasoru lezada.
24. Krime ofensa ba integridade fizika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0456/16.DICMR
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dra. Fransisca Cabral Marques
Prokuradór : Dr. Pascacio de Rosa Alves
Defeza : Dr. Afonso Gomes Fatima
Tipu pena : Pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 3.
Iha 26 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ne’ebé envolve arguidu RM hasoru nia feen, iha Distritu Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 26 Jullu 2016, maizumenus iha tuku 19.30 kalan, arguidu tolok lezada no aperta lezada nia faru gola no buti iha lezada nia kakorok. Arguidu kontinua basa dala 1 iha lezada nia ulun sorin karuk no tebe dala 1 iha lezada nia ain tuur sorin karuk.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fízika simples no konjuga ho artigu 2, 3 no artigu 35 letra (b) LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu arguidu deklara katak iha akontesementu ne’e arguidu la buti lezada nia kakorok, maibé aperta deit lezada nia faru gola, no la basa iha lezada nia ulun no la tebe iha lezada nia ain tuur. Arguidu mós deklara katak arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha Tribunál. Iha parte seluk lezada kontinua konfirma no reforsa faktus sira iha akuzasaun.
Alegasaun finál
Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada bazeia ba konfisaun parsial hosi arguidu no deklarasaun lezada nian. Prokuradór mós afirma katak arguidu ne’ebé hanesan funsionáriu públiku iha Ministériu Justisa, tuir loloos hatene katak violénsia doméstika ne’e nu’udar krime todan iha Timor-Leste. Aleinde ne’e, agresaun ne’ebé arguidu halo hasoru lezada iha sira nia oan ninia oin. Atu halo prevensaun jerál ba arguidu hodi la bele komete tan krime hanesan hasoru lezada iha futuru, husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 2.
Iha parte seluk Defeza haktuir katak arguidu deklara deit faktus ne’ebé nia komete, arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha Tribunál. Tanba ne’e husu ba Tribunál aplika pena ne’ebé adekuadu ba arguidu.
Desizaun
Depoisde avalia faktus ne’ebé prodús durante julgamentu, Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 3 tanba konsidera katak arguidu provadu komete krime hasoru lezada bazeia ba faktus sira ne’ebé deskreve iha akuzasaun prokuradór nian.
25. Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0085/17.DICMR
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dra. Jacinta Correia
Prokuradór : Dr. Nelson de Carvalho
Defeza : Dr. Jose da silva
Tipu pena : Pena prizaun fulan 6 suspende ba tinan 1
Iha 26 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu BAP hasoru nia feen, iha Distritu Likísa.
Akuzasaun Prokuradór
Iha 08 Marsu 2017, arguidu tebe dala 2 iha lezada nia kotuk-laran, no lezada tenta atu halai, maibé arguidu halai tuir lezada no tebe dala 2 iha lezada nia kotuk-laran.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penál to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3 no artigu 35 letra (b) LKVD.
Produsaun prova
Durante julgamentu, arguidu deklara katak faktus sira ne’ebé iha akuzasaun loos hotu, no arguidu deklara katak arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha Tribunál. Aleinde ne’e, iha parte seluk lezada mós kontinua konfirma faktus hotu iha akuzasaun.
Alegasaun finál
Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada bazeia ba konfisaun arguidu nian no deklarasaun lezada nian. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena admoestasaun.
Aleinde ne’e Defeza haktuir katak arguidu konfesa, arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha Tribunál. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena admoestasaun.
Desizaun
Depoisde avalia faktus provadu sira ne’ebé produs durante julgamentu, Tribunál konklui katak arguidu provadu komete krime hasoru lezada no kondena arguidu ho pena prizaun fulan 6 suspende ba tinan tinan 1.
26. Krime ofensa ba integridade fizika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0203/15.DICMR
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dra. Ana Paula Fonseca
Prokuradór : Dr. Alfonso Lopes
Defeza : Dra. Olga Barreto Nunes
Tipu pena : Pena prizaun tinan 1 fulan 6 suspende ba tinan 2 fulan 6 ho regra ba konduta
Iha 26 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fizika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu RAR hasoru nia feen, iha Distritu Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 20 Marsu 2015, maisumenus iha tuku 20.00 kalan, arguidu tuku dala 2 iha lezada reen-toos no rakut lezada nia fuuk.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penal to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3 letra (a) no artigu 35 letra (b) LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu mós deklara katak liu tiha semana ida hosi akontesementu ne’e sira diak malu fali kedas. Arguidu deklara katak nia arrepende ona ninia hahalok no promete sei la komete tan krime hanesan hasoru lezada iha futuru. Iha parte seluk lezada konfirma faktus hotu iha deklarasaun, lezada mós deklara katak diak malu ona ho arguidu.
Alegasaun finál
Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada bazeia ba konfisaun arguidu nian no deklarasaun lezada nian. Atu halo prevensaun jerál arguidu la komete tan krime hanesan iha futuru, husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena prizaun tuir provizaun ba krime relevante iha akuzasaun maibé husu atu suspende ninia ezekusaun.
Enkuantu Defeza haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona ninia hahalok no promete sei la komete tan krime hanesan hasoru lezada iha futuru. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena admoestasaun.
Desizaun
Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun tinan 1 fulan 6 suspende ba tinan 2 fulan 6 no aprezenta-an periódikamente kada fulan 1 dala 1 durante tinan 1 tanba konsidera katak arguidu provadu komete krime hasoru lezada.
27. Krime ofensa ba integridade fizika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0218/17.ERSIC
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Duarte Tilman
Prokuradór : Dr. Osorio de Deus
Defeza : Dr. Sebastião Amado de Almeida
Tipu pena : Pena admoestasaun
Iha 27 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fizika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu MM hasoru nia feen, iha Distritu Ermera.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 29 Agostu 2017, (iha oras ne’ebé la apura loloos), arguidu basa dala 1 iha lezada nia hasan sorin loos no basa dala 1 iha lezada tilun-hun sorin karuk.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penal to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3 letra (a) no artigu 35 letra (b) LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu, arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu mós deklara katak depoisde akontesementu ne’e liu semana ida mak sira diak malu fali. Aleinde ne’e sira rezolve ona tuir lisan Timor nian no arguidu fó ona osan US$100.00 ho bibi ida ba lezada. Arguidu mós deklara katak arrepende ona nia hahalok no promete sei la komete tan krime hanesan hasoru lezada iha futuru. Iha parte seluk lezada kontinua konfirma faktus hotu iha akuzasaun, lezada mós deklara katak kazu ne’e sira rezolve ona no agora dadaun sira diak malu ona.
Alegasaun finál
Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada bazeia ba konfisaun arguidu nian no deklarasaun lezada nian. Atu halo prevensaun jerál arguidu la komete tan krime hanesan iha futuru, husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena prizaun fulan 1 suspende ba tinan 1.
Iha parte seluk Defeza haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona ninia hahalok no promete sei la komete tan krime hanesan hasoru lezada iha futuru. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena admoestasaun.
Desizaun
Depoisde avalia faktus ne’ebé prodús durante julgamentu, Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena admoestasaun no selu kustu judisiál US$10.00 tanba konsidera katak arguidu provadu komete krime hasoru lezada.
28. Krime ofensa ba integridade fizika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0190/17.ERRLK
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Antonio Helder Viana do Carmo
Prokuradór : Dr. Osorio de Deus
Defeza : Dra. Joana Christina Pinto
Tipu pena : Pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 1 no regra ba konduta
Iha 27 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu AdCS hasoru nia feen, iha Distritu Ermera.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 28 Jullu 2017, maisumenus iha tuku 22.00 lokraik, arguidu basa dala 2 iha lezada nia hasan sorin karuk no loos no tuku tan dala 1 iha lezada nia matan laran.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba ofensa ba integridade fizika simples ho moldura penal to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3 letra (a) no artigu 35 letra (b) LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu mós deklara katak depoisde akontesementu ne’e liu tiha loron 4 mak diak malu ho lezada no kazu ne’e sira rezolve ona tuir lisan Timor nian. Arguidu mós deklara katak arrepende ona nia hahalok no promete sei la komete tan krime hanesan hasoru lezada iha futuru. Iha parte seluk lezada konfirma faktus sira iha akuzasaun, lezada mós deklara katak kazu ne’e sira rezolve ona no agora dadaun sira diak malu ona.
Alegasaun finál
Prokuradór mantein ninia akuzasaun no konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada. Atu prevene krime ne’e la akontese tan, husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 1.
Iha parte seluk Defeza haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona ninia hahalok no promete sei la komete tan krime hanesan hasoru lezada iha futuru. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu kondena arguidu pena ne’ebé justu.
Desizaun
Depoisde avalia faktus ne’ebé prodús durante julgamentu, Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun fulan 6 suspende ba tinan 1 no aprezenta an periódikamente iha Edifisiu Ministériu Públiku Ermera, kada fulan dala 1 durante fulan 3.
29. Krime ofensa ba integridade fizíka simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0108/17. DINFT
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Ivan Patricinio A. Goncalves
Prokuradór : Dr. Alfonso Gomes
Defeza : Dra. Laura Lay
Tipu pena : Pena prizaun fulan 9
Iha 27 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fizíka simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu CMX hasoru nia feen, iha Distritu Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 04 Jullu 2017, maisumenus iha tuku 12.00 meudia, arguidu tuku dala 1 iha lezada nia ulun parte loos no tuku dala 1 iha lezada nia matan parte karuk. Arguidu kontinua tuku dala 1 iha lezada nia ibun, tuku dala 1 iha lezada nia kabaas parte karuk, tuku dala 1 iha lezada nia kotuk-laran no tebe dala 2 iha lezada nia liman parte loos.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fízika simples konjuga ho artigu 2, 3 letra (a) no artigu 35 letra (b) LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu arguidu deklara katak faktus iha akuzasaun ne’e loos hotu no arguidu mós deklara katak arrepende ona nia hahalok no diak malu ona ho lezada. Iha parte seluk lezada konfirma faktus hotu iha akuzasaun, lezada mós deklara katak antes ne’e arguidu sempre baku lezada, maibé lezada la ba hato’o keixa.
Alegasaun finál
Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada bazeia ba faktus sira ne’ebé reflete hosi konfisaun arguidu no deklarasaun hosi lezada nian. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 2.
Enkuantu Defeza husu ba Tribunál aplika pena ne’ebé justu ba arguidu, tanba arguidu konfesa no arrepende ona nia hahalok.
Desizaun
Bazeia ba faktus provadu sira ne’ebé produs durante julgamentu, Tribunál konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada. Tribunál mós konsidera deklarasaun lezada nian relasiona esperiensia violénsia iha kotuk katak antes ne’e arguidu sempre baku hela deit lezada, maibé lezada la halo keixa. Tanba ne’e Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena efetiva fulan 9 prizaun no selu kustu judisiál US$10.00.
30. Krime ofensa ba integridade fízika grave
Nú. Prosesu : 0006/17. DIBCR
Kompozisaun Tribunál : Koletivu
Juis : Dra. Sribuana da Costa
Dra. Zulmira Barros
Dr. Antonino Gonçalves
Prokuradór : Dr. Jose Elo
Defeza : Dr. Rui Guterres
Tipu pena : Pena prizaun tinan 3 suspende ba tinan 3
Iha 28 Fevereiru 2018, Tribunál Distritál Dili, prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fizíka grave ne’ebé envolve arguidu Feliciano da Silva hasoru nia alin lezadu Elias Alves iha Distritu Dili.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 04 Janeiru 2016, wainhira lezadu to’o iha uma foin para motor no seidauk tun hosi motor leten, derepente arguidu mosu mai ho katana no taa kedas lezadu no kona iha lezadu iha liman parte karuk, no rezulta lezadu nia liman fuan parte “indikador” nian kotu no ran sai barak. Lezadu hakilar husu ajuda no testemuña Umbelina de Jesus halai sai hosi uma no telefone kedan ba polisia hodi halo atusaun imediata.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 146 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fízika grave ho moldura penal tinan 2 to’o tinan 8.
Produsaun ba prova
Iha julgamentu, arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu mós deklara katak taa lezadu, tanbá lezadu sempre sai kalan no arguidu koalia dala barak ona, maibé lezadu nunka rona. Arguidu lori katana ho intensaun atu ta’a motor nia volante, maibé kona fali lezadu nia liman. Arguidu mós deklara katak arrepende ona nia hahalok no diak malu ona ho lezadu. Iha parte seluk lezadu kontinua konfirma faktus hotu iha akuzasaun, lezadu mós deklara katak diak malu ona ho arguidu.
Testemuña Umbelina de Jesus nu’udar viziñu depoitmenta katak, testemuña la haree ho matan bainhira arguidu taa lezadu. Maibé nia halai sai mai li’ur bainhira rona lezadu hakilar hodi haree katak lezadu nia liman fuan indikador hosi parte karuk, tabele hela no ran sai barak.
Alegasaun finál
Prokuradór konsidera faktus hotu provadu bazeia ba konfisaun arguidu nian no deklarasaun hosi lezada. Tanba ne’e husu ba Tribunál atu kondena arguidu ho pena prizaun fulan 6 no suspende ba tinan 3.
Enkuantu Defeza husu Tribunál atu kondena arguidu fó pena ne’ebé adekuadu, tanba arguidu konfesa, arrepende no foin primeira-ves mai hatan iha Tribunál.
Desizaun
Depoisde avalia faktus provadu sira ne’ebé produs durante julgamentu, Tribunál konklui arguidu provadu komete krime ofensa ba integridade fízika grave hasoru lezadu, nune’e kondena arguidu ho pena prizaun tinan 3 no suspende ba tinan 3.
No comments:
Post a Comment