Afirmasaun: Sumáriu Kazu tuir mai ne’e deskreve faktu sira no prosesu iha Tribunál tuir JSMP nia monitorizasaun independente, no deklarasaun ne’ebé parte sira fó iha Tribunál nia laran. Informasaun ne’e la reprezenta JSMP nia hanoin hanesan instituisaun ida.
JSMP kondena maka’as forma violénsia hotu-hotu, liuliu hasoru feto no ema vulneravel. JSMP afirma la iha justifikasaun ba violénsia hasoru feto.
A. Sumáriu prosesu julgamentu kazu iha Tribunál Distritál Baucau
1. Totál kazu ne’ebé JSMP monitoriza: 30
Artigu
Tipu Kazu
Númeru
Artigu 145 (KP) & artigu 2, 3, no 35 letra (b) Lei Kontra Violénsia Doméstika (LKVD)
Ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika no tipu ilísitu sira kona-ba violénsia doméstika
11
Artigu 145 (KP)
Ofensa ba integridade fízika simples
5
Artigu 154 (KP)
Maus tratus ba kónjuje
5
Artigu 172 no 173 (KP)
Violasaun seksuál
2
Artigu 177 (KP)
Abuzu seksuál ba menór
2
Artigu 146 (KP)
Ofensa ba integridade fízika grave
1
Artigu 140 (KP)
Omisídiu neglijente
1
Artigu 138 (KP)
Omisídiu simples
1
Artigu 217 (KP)
Kontra flora no fauna
1
Artigu 207 (KP)
Kondusaun sein karta
1
Totál
30
2. Totál desizaun ne’ebé JSMP monitoriza: 23
Tipu desizaun
Númeru
Pena prizaun (artigu 66 KP)
2
Suspensaun ba prizaun nia ezekusaun (artigu 68 KP)
9
Suspensaun ba prizaun nia ezekusaun ho regra ba konduta (artigu 70 alinea g KP)
1
Pena multa (artigu 67 KP)
6
Omologa pedidu dezisténsia keixa
4
Absolve
1
Totál
23
3. Totál kazu ne’ebé sei kontinua prosesu tuir JSMP nia monitorizasaun: 7
B. Deskripsaun sumáriu ba desizaun kazu sira ne’ebé JSMP monitoriza:
1. Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0078/17. CBCV
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Hugo da Cruz Pui
Prokuradór : Dr. Domingos Goveia Barreto
Defeza : Dr. Antonio Fernandes
Tipu pena : Pena multa
Iha 6 Marsu 2018, Tribunál Distritál Baucau prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fizika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu MFP hasoru nia feen, iha Distritu Baucau.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 3 Novembru 2017, iha tuku 14.00 lokraik, arguidu tebe dala 2 iha lezada nia kotuk laran, tebe dala 1 lezada nia liman karuk no tuku dala 1 iha lezada nia kanuruk. Aktu ne’e rezulta lezada tenke ba halo tratamentu iha PRADET Baucau.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fizika simples ho nia moldura penal to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3, 35 no artigu 36 LKVD.
Produsaun ba prova
Arguidu konfesa fakus hotu iha akuzasaun, arguidu mós deklara katak arrepende ona nia hahalok, di’ak malu ona ho lezada no promete sei la komete tan krime hanesan hasoru lezada iha futuru. Iha parte seluk lezada kontinua konfirma faktus hotu iha akuzasaun, maibé lezada mós deklara katak to’o agora arguidu la baku ona lezada.
Alegasaun finál
Prokuradór mantein akuzasaun tanba konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada bazeia ba konfisaun arguidu nian no deklarasaun hosi lezada. Atu evita no prevene arguidu la komete tan krime hanesan iha futuru, husu ba Tribunál aplika pena prizaun fulan 6 suspende ba tinan 1.
Enkuantu Defeza haktuir katak arguidu konfesa faktus ne’ebé nia komete, arrepende ona nia hahalok, foin primeira-vez mai hatan iha Tribunál no diak malu ona ho lezada. Tanba ne’e, husu ba Tribunál atu fó pena ne’ebé justu ba arguidu, nune’e evita arguidu repete nia hahalok ne’e iha futuru.
Desizaun
Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena multa US$30.00, ne’ebé sei selu 0.50 sentavus kada loron durante loron 60. Tribunál mós fiksa pena alternativa durante loron 40 prizaun, wainhira arguidu la kumpri pena multa ne’e.
2. Krime ofensa ba integridade fízika simples
Nú. Prosesu : 0078/17. BCBCV
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Hugo da Cruz Pui
Prokuradór : Dr. Domingos Goveia Barreto
Defeza : Dr. Antonio Fernandes
Tipu pena : Omologa pedidu dezisténsia keixa
Iha 6 Marsu 2018, Tribunál Distritál Baucau prezide julgamentu tentativa konsiliasaun ba krime ofensa ba integridade fízika simples ne’ebé envolve arguidu Gaspar Caetano Ximenes hasoru lezada Evangelina da Costa, iha Suku Bahamori, Sub-distritu Venilale, Distritu Baucau.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 4 Dezembru 2017, iha tuku 19.00, arguidu haruka lezada atu ba arguidu nia uma, maibé lezada hateten katak “ha’u lakohi ba tanba ó iha ona feen ho oan.” Maibé arguidu nafatin obriga lezada, nune’e lezada konkorda hodi ba arguidu nia uma. Iha dalan klaran arguidu telefone arguidu nia feen primeriu atu mai hasoru arguidu ho lezada iha dalan. Arguidu nia feen konsege mai hasoru arguidu ho lezada iha dalan no tolok lezada. Tanba ida-ne’e lezada ho arguidu nia feen diskute malu no ikus mai arguidu tuku dala 2 iha lezada nia reen-toos no tebe dala 2 iha lezada nia kotuk laran.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fizika simples ho nia moldura penal too tinan 3 ka multa.
Produsaun ba prova
Bazeia ba artigu 262 KPP kona-ba tentativa ba konsiliasaun nune’e antes tama ba produsaun ba prova, juis husu atu halo tentativa konsiliasaun ba arguidu no lezada.
Iha prosesu konsiliasaun ne’e, arguidu husu deskulpa ba lezada no arguidu promete sei la komete tan krime hanesan hasoru lezada iha futuru. Lezada konkorda ho pedidu ne’e no husu ba Tribunál atu dezisté nia keixa hasoru arguidu.
Alegasaun finál
Prokuradór no Defeza apresia akordu dame ne’ebé parte sira deside ona no husu ba Tribunál atu omologa prosesu ne’e.
Desizaun
Bazeia ba pedidu dezisténsia hosi lezada no akordu dame hosi parte sira, Tribunál konklui prosesu ne’e no omologa akordu dame entre parte sira.
3. Krime ofensa ba integridade fízika simples ho naturesa violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0022⁄17.VQOSSU
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Antonio Fonseca
Prokuradór : Dr. Domingos Goveia
Defeza : Dr. Sidonio M. Guterres
Tipu pena : Pena prizaun fulan 5 suspende ba tinan 1
Iha 6 Marsu 2018, Tribunál Distritál Baucau prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguida MR hasoru nia laen, iha Distritu Viqueque.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 9 Abril 2017, iha tuku 20.00 kalan, arguida lori katana taa dala 3 iha lezadu nia liman kabun. Iha akontesementu ba dala uluk no daruak la kauza kanek ruma ba lezadu maibé ba datoluk, kauza lezadu sofre kanek no ran. Hafoin lezadu nia subriñu ne’ebé nu’udar infermeiru mak halo kurativu ba lezadu ninia kanek.
Prokuradór akuza arguida kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fizika simples ho nia moldura penal to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3, 35 no artigu 36 LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu arguida konfesa fakus hotu iha akuzasaun, no deklara katak arrepende ona nia hahalok no di’ak malu ona ho lezadu. Iha parte seluk lezadu konfirma faktus hotu iha akuzasaun, lezadu mós deklara katak di’ak malu ona ho arguida.
Alegasaun finál
Prokuradór haktuir katak bazeia ba konfisaun arguida no deklarasaun lezadu nian hatudu katak arguida provadu komete krime hasoru lezadu. Tanba ne’e Prokuradór mantein nia akuzasaun hasoru arguida no husu ba Tribunál aplika pena prizaun fulan 4 suspende ba tinan 1.
Enkuantu Defeza husu ba Tribunál atu kondena arguida ho pena ne’ebé kmaan, tanba arguida konfesa no arrepende ona nia hahalok no di’ak malu ona ho lezadu.
Desizaun
Depoisde avalia faktus provadu sira ne’ebé prodús durante julgamentu, tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguida ho pena prizaun fulan 5 no suspende ba tinan 1.
4. Krime ofensa ba integridade fizika simples
Nú. Prosesu : 0027∕17.VQSIC
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Antonio Fonseca
Prokuradór : Dr. Domingos Goaveia Bareto
Defeza : Dr. Marcal J. Gama (Advogadu Estajiáriu), Dra. Maria Angela Fernandes (Advogada Estajiáriu)
Tipu pena : Omologa pedidu dezisténsia keixa
Iha 8 Marsu 2018, Tribunál Distritál Baucau prezide julgamentu tentativa konsiliasaun ba krime ofensa ba integridade fizika simples ne’ebé envolve arguidu Marcos Soares hasoru nia primu lezadu Jeferino Pinto, iha Suku Fatudere, Sub-distritu Viqueque, Distritu Viqueque.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 27 Novembru 2013, iha tuku 18.00 lokraik, arguidu tuku dala 1 iha lezadu nia kotuk laran, tuku dala 1 iha lezadu nia reen-toos no tebe dala 4 iha lezadu nia kotuk laran. Kazu ne’e akontese tanba lezadu hase arguidu bainhira arguidu baku nia subriña. Lezadu dehan ba arguidu katak “labarik feriadu mai halimar iha ne’e, kuandu imi tuku no tebe hanesan ne’e, nia moras se mak haree…” nune’e, arguidu komete aktu ne’e hasoru lezadu.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fizika simples ho moldura penal too tinan 3 ka multa.
Prodúsaun ba prova
Bazeia ba artigu 262 Kódigu Prosesu Penál (KPP) kona-ba tentativa ba konsiliasaun, juis husu atu promove tentativa konsiliasaun ba arguidu no lezadu.
Iha prosesu konsilisaun ne’e, arguidu husu deskulpa ba lezadu no antes ida-ne’e mós arguidu ho lezadu di’ak malu ona. Arguidu deklara katak nia arrepende ona ninia hahalok no promete sei la komete krime hanesan iha futuru. Lezadu konkorda ho pedidu ne’e no husu ba tribunál atu dezisté ninia-keixa hasoru arguidu.
Alegasaun finál
Prokuradór no defeza apresia akordu dame ne’ebé parte rua deside ona no husu ba tribunál atu omologa prosesu ne’e.
Desizaun
Bazeia ba pedidu dezisténsia hosi lezadu no akordu dame hosi parte sira, tribunál konklui prosesu ne’e no omologa akordu entre parte sira.
5. Krime maus tratus ba kónjuje
Nú. Prosesu : 0381/11. PDBAU
Kompozisaun Tribunál : Kolektivu
Juis : Dr. Jose Escurial, Dr. Jose Goncalves, Dr. Jose Quintão
Prokuradór : Dr. Domingos Goveia Barreto
Defeza : Dr. Jose Maria Guterres
Tipu pena : Pena prizaun tinan 2 suspende ba tinan 2
Iha 13 Marsu 2018 Tribunál Distritál Baucau prezide julgamentu leitura akordaun ba krime maus tratus ba kónjuje ne’ebé envolve arguidu JF hasoru nia feen, iha Distritu Viqueque.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 26 Juñu 2011, arguidu ba tuir lezada iha lezada nia maun nia uma no lori sumbriña (payung) baku dala 4 iha lezada nia kotuk laran, tuku dala 3 iha lezada nia ulun no tebe dala barak iha lezada nia isin.
Antes ne’e iha 3 Marsu 2011, arguidu tuku dala 3 iha lezada nia kotuk laran no rezulta lezada monu ba rai. Arguidu kontinua tebe dala barak iha lezada nia kotuk laran, no depoisde akontesementu ne’e lezada halai ba hela iha nia maun nia uma durante fulan 1.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 154 Kódigu Penál kona-ba krime maus tratus ba kónjuje ho moldura penal tinan 2 to’o tinan 6 konjuga ho artigu 2, 3 letra (a) no artigu 35 letra (b) LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun no deklara katak foin primeira-ves mai hatan iha tribunal. Arguidu mós informa ba tribunál katak lezada mate ona iha fulan Agostu 2012, tanba sofre moras bibi maten (epilepsi). Maibé antes lezada mate, sira di’ak malu ona.
Alegasaun finál
Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada bazeia ba konfisaun arguidu nian. Atu halo prevensaun jerál ba arguidu hodi la komete tan krime hanesan hasoru ema seluk iha futuru, husu ba tribunál aplika pena prizaun tinan 2 suspende ba tinan 2.
Enkuantu Defeza haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona nia hahalok, foin primeira-vez komete krime. Aleinde ne’e, antes lezada mate sira di’ak malu ona, arguidu promete sei la baku tan kualker membru familia no ema seluk iha futuru. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena ne’ebé adekuadu ba arguidu.
Desizaun
Depoisde avalia faktus provadu sira ne’ebé produs durante julgamentu, tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun tinan 2 suspende ba tinan 2.
6. Krime kondusaun sein karta
Nú. Prosesu : 0136/16. BCSTR
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Jose Goncalves
Prokuradór : Dr. Ivonia Maria Guterres
Defeza : Dr. Grigorio de Lima
Tipu pena : Pena multa
Iha 13 Marsu 2018, Tribunál Distritál Baucau prezide julgamentu leitura sentensa ba krime kondusaun sein karta ne’ebé envolve arguidu Simplicio Armando Mendonca hasoru Estadu RDTL, iha Suku Bahu, Sub-distritu Baucau Vila, Distritu Baucau.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 8 Dezembru 2016, iha tuku 14.00 lokraik, arguidu lori kareta kameneta halai iha estrada públiku ho velosidade 40/km no to’o iha Igreja Katedral Baucau nia oin, arguidu soke ema. Tanba ne’e bainhira polisia halo pasa revista no hetan katak arguidu la iha karta kondusaun.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 207 Kódigu Penál kona-ba krime kondusaun sein karta ho nia moldura penal too tinan 2 ka multa.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu, arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu mós deklara katak foin primeira-vez mai hatan iha tribunál no arrepende ona nia hahalok. Arguidu deklara katak agora dadaun iha ona karta kondusaun.
Alegasaun finál
Prokuradór haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu loloos iha uluk karta kondusaun mak kondus kareta. Maibé pelu-kontráriu seidauk iha karta kondusaun arguidu kondus ona kareta bo’ot to’o hetan asidente. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena multa ba arguidu.
Iha parte seluk, defeza haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona nia hahalok, foin primeira-vez mai hatan iha tribunál no depoisde akontesementu ne’e arguidu trata kedas karta kondusaun. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena ne’ebé adekuadu ba arguidu.
Desizaun
Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena multa US$45.00 ne’ebé sei selu 0.50 sentavus kada loron durante loron 90 no selu kustu judisiál US$10.00. Tribunál mós fiksa pena alternativa durante loron 60 prizaun, wainhira arguidu la kumpri pena refere.
7. Krime ofensa ba integridade fizíka simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0092/17. PDBAU
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Hugo da Cruz Pui
Prokuradór : Dra. Ivonia Maria Guterres
Defeza : Dr. Sidonio Maria Sarmento
Tipu pena : Pena multa
Iha 13 Marsu 2018, Tribunál Distritál Baucau prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fizíka simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguida MIdS hasoru nia laen, iha Distritu Baucau.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 8 Setembru 2017, iha tuku 10.00 dadeer, arguida foti katana atu taa lezadu, maibé la konsege tanba lezadu nia alin hadau tiha katana hosi arguida maibé depois arguida konsege tata lezadu nia liman parte loos, liman sikun no kabaas.
Prokuradór akuza arguida kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penal too tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3 no 35 LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu arguida deklara katak lezadu mak kaer uluk arguida nia ulun riba rai, nune’e arguida komete aktu sira ne’e hasoru lezadu. Arguida deklara katak tata de’it lezadu nia liman no la tata lezadu nia liman sikun no kabaas. Arguida mós deklara katak arrepende ona nia hahalok no promete sei la komete tan krime hanesan hasoru lezadu iha futuru no di’ak malu ona ho lezadu. Iha parte seluk lezadu konfirma faktus hotu iha akuzasaun, lezadu mós deklara katak di’ak malu ona ho arguida.
Alegasaun finál
Prokuradór haktuir katak iha produsaun provas arguida nega faktus balun iha akuzasaun, mezmu nune’e lezadu kontinua konfirma faktu sira ne’e. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena prizaun fulan 6 suspende ba tinan 1.
Enkuantu Defeza haktuir katak arguida deklara de’it faktus ne’ebé nia komete, arrepende ona nia hahalok, foin primeira-vez mai hatan iha tribunál no di’ak malu ona ho lezadu. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena tuir konviksaun tribunál nian.
Desizaun
Depoisde avalia faktus provadu sira ne’ebé produs durante julgamentu, tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena multa US$22.50 ne’ebé sei selu 0.50 sentavus kada loron durante loron 45. Tribunal mós fiksa pena alternativa durante loron 30 prizaun, wainhira arguida la kumpri pena refere.
8. Krime ofensa ba integridade fizika simples
Nú. Prosesu : 0023/17. VQVQQ
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Jose Quintão
Prokuradór : Dra. Ivonia Maria Guterres
Defeza : Dr. Americo Luis Freitas Belo (Advogadu Privadu)
Tipu pena : Pena multa
Iha 13 Marsu 2018 Tribunál Distritál Baucau prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fizika simples ne’ebé envolve arguidu Duarte de Araújo hasoru lezadu Jose de Araújo nu’udar arguidu nia alin, iha Suku Umawain-kraik, Sub-distritu Viqueque, Distritu Viqueque.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 4 Setembru 2017, iha tuku 18.00 lokraik, lezadu ba vizita nia inan ne’ebé moras. Bainhira lezadu to’o iha nia inan nia uma sei tuur konversa hela ho família sira, derepente arguidu ne’ebé diskonfia lanu todan hela tolok hasoru lezadu nia feen, no lori motor halai ho maka’as soke lezadu no rezulta lezadu monu ba hadak leten. Aktu ne’e rezulta lezadu sofre moras iha hirus matan no kanek iha lezadu nia ain-tuur.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fizika simples ho nia moldura penál to’o tinan 3 ka multa.
Produsaun ba prova
Iha julgamentu arguidu deklara katak iha akontesementu ne’e arguidu lanu no la hatene tuir an. Bainhira iha tiha ona eskuadra polísia mak polísia sira fó hatene katak arguidu soke lezadu. Depoisde akontesementu ne’e arguidu buka lezadu atu di’ak malu maibé lezadu lakohi. Arguidu mós deklara katak foin primeira-vez mai hatan iha tribunál, arrepende ona nia hahalok no promete sei la komete krime hanesan hasoru lezadu.
Iha parte seluk lezadu deklara katak momentu ne’e arguidu mai ho motor halai ho maka’as para iha lezadu nia oin, nune’e lezadu kaer motor nia volante mak arguidu gas motor soke hadak monu. Iha akontesementu ne’e arguidu mós monu no lezadu mós monu sae ba hadak leten no rezulta lezadu nia ain- tuur kanek.
Testemuña Joana Pinto nu’udar viziñu depoimenta katak momentu ne’e arguidu mai hosi Beobe tolok tiha lezadu nia feen. Testemuña hare motor halai liu tiha derepente motor halai fila soke lezadu monu sae ba iha hadak leten, no arguidu mós monu ho motor.
Alegasaun finál
Prokuradór haktuir katak iha produsaun provas arguidu deklara katak lanu no la hatene an, maibé depoisde tolok tiha lezadu nia feen arguidu halai liu tiha, no fila fali soke lezadu ne’ebé hamrik hela, signifika arguidu hatene an hela. Tanba ne’e husu ba Tribunál aplika pena prizaun fulan 6 suspende ba tinan 2.
Iha parte seluk defeza haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha tribunál, arguidu hakarak diak malu fali maibé lezadu mak lakohi. Tanba ne’e husu ba Tribunál aplika pena admoestasaun ba arguidu.
Desizaun
Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena multa US$7.50 ne’ebé sei selu 0.50 sentavus kada loron durante loron 15. Tribunál mós fiksa pena alternativa durante loron 10 prizaun, wainhira arguidu la kumpri pena refere.
9. Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0043/17. VQSIC
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Antonio Fonseca
Prokuradór : Dr. Domingos Goveia Barreto
Defeza : Dr. Sidonio Maria Sarmento
Tipu pena : Pena prizaun fulan 1 loron 15 suspende ba tinan 1 ho regra ba konduta
Iha 13 Marsu 2018, Tribunál Distritál Baucau prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fizika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu JS hasoru nia feen, iha Distritu Viqueque.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 5 Setembru 2017, iha tuku 20.00 kalan, arguidu basa dala 1 iha lezada nia matan fukun parte karuk, lezada monu ba rai no lezada nia matan fukun kona ba iha semente no rezulta lezada sofre kanek iha matan fukun.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fizika simples ho nia moldura penal to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3, 35 no artigu 36 LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu, arguidu konfesa fakus hotu iha akuzasaun, arguidu mós deklara katak arrepende ona nia hahalok, di’ak malu ona ho lezada no promete sei la komete tan kualker krime hasoru membru familia ka ema seluk. Iha parte seluk lezada konfirma faktus sira iha akuzasaun no deklara katak depois akontesementu ne’e to’o agora arguidu la baku ona lezada.
Alegasaun finál
Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada bazeia ba konfisaun arguidu no deklarasaun hosi lezada. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena prizaun fulan 4 suspende ba tinan 1.
Enkuantu defeza haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona nia hahalok, foin primeira-vez mai hatan iha tribunál no arguidu rasik di’ak malu fali ona ho lezada. Tanba ne’e husu ba tribunál fo pena multa ba arguidu.
Desizaun
Depoisde avalia faktus provadu sira ne’ebé prodús durante julgamentu, Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun fulan 1 loron 15 no suspende ba tinan 1 no aprezenta-an periódikamente iha tribunál kada fulan dala 1 durante fulan 2.
10. Krime violasaun seksuál
Nú. Prosesu : 0015⁄17. LASIC
Kompozisaun Tribunál : Kolektivu
Juis : Dr. Jose Quintão, Dr. Afonso Carmona, Dr. Hugo da Cruz Pui
Prokuradór : Dr. Gustavo da Silva
Defeza : Dr. Antonio Fernandes
Tipu pena : Absolve
Iha 15 Marsu 2018, Tribunál Distritál Baucau prezide julgamentu leitura akordaun ba krime violasaun seksuál ne’ebé envolve arguidu AM hasoru lezada MR, iha Distritu Lautem.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha data ne’ebé la apuradu, maibé maisumensu durante iha tempu fulan Outobru 2016, entre oras iha tuku 01.00 madrugada, (antes akontesementu) arguidu haruka mensagem ba lezada katak arguidu hakarak halo relasaun seksuál ho lezada, maibé lezada lakohi no arguidu tenta atu influénsia lezada nune’e lezada hatan katak hakarak halo relasaun seksuál ho arguidu.
Tuir mai, iha data ne’ebé la apuradu, maibé iha Outubru 2016 kalan, lezada ho arguidu halo relasaun seksuál dala 1 iha sentina kotuk besik hudi laran. Liu-tiha loron 3, iha tuku 01.00 madrugada, arguidu ba lezada nia uma besik lezada nia kuartu, arguidu tuda fatuk ba lezada nia kuartu, nune’e lezada sai mai liur no halo relasaun seksuál ho lezada.
Aleinde ne’e iha loron 3 tuir mai, nafatin iha fulan Outubru 2016, iha tuku 01.00 madrugada arguidu haruka mensagem ba lezada atu halo tan relasaun seksuál, maibé lezada rejeita tanba foin loron 3 liuba sira halo ona relasaun seksuál. Maibé, arguidu dehan katak “se lezada lakohi entaun aban lezada tenke fó fali hotu kedas arguidu nia osan no telefoni. Depoisde ne’e arguidu mai kedas lezada nia uma, bolu lezada no lezada mós sai hasoru kedas arguidu. Bainhira lezada fila atu tama fali ba uma laran, arguidu dada fila lezada hakilar mós ladiak, arguidu tuku lezada no lezada tebe hasoru arguidu nune’e arguidu la konsege halo relasaun seksuál ho lezada.
Depois liutiha ida-ne’e (iha Outubru 2016) iha dadeer ida, arguidu haruka mensagem ba lezada no husu ba lezada katak “orsida kalan sira atu halo relasaun seksuál” maibé lezada hatan katak lakohi. Nune’e arguidu dehan ba lezada katak “se lezada lakohi lezada tenke fó fali arguidu nia osan no telefone”. Tanba ne’e lezada hatan atu halo relasaun seksuál ho arguidu no arguidu fó osan US$10.00 ba lezada.
Sei nafatin iha Outobru 2016, iha tuku 10.00 dadeer, arguidu haruka mensagem lezada atu hasoru malu iha arguidu nia uma kotuk. Hafoin lezada hasoru arguidu iha arguidu nia uma no halo relasaun seksuál iha sentina laran.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 172 Kódigu Penál kona-ba krime violasaun seksuál ho moldura penal tinan 5 to’o tinan 15 no artigu 35 Kódigu Penál kona-ba krime iha konkursu.
Produsaun ba prova
Iha julgamentu arguidu deklara katak relasaun seksuál ne’e akontese, tanba arguidu ho lezada hakarak hotu. Arguidu la obriga lezada, tanba arguidu ho lezada iha relasaun namoru. Arguidu mós sempre fó osan ba lezada no sosa mós ho telefone 3 no fó ba lezada. Tanba lezada nia maun sira siak, nune’e sira hapara tiha sira nia relasaun namoru. Iha parte seluk lezada kontinua konfirma faktus sira iha akuzasaun katak relasaun ne’e akontese duni tuir faktus ne’ebé mak akuza hosi Prokuradór.
Alegasaun finál
Prokuradór mantein nia akuzasaun, tanba prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime violasaun seksuál hasoru lezada. Tanba ne’e husu ba tribunál atu kondena arguidu tuir konviksaun tribunál nian.
Iha parte seluk defeza haktuir katak krime ne’ebé akuza ba arguidu la prienxe rekezitus husi krime iha artigu 172 KP. Tanba ne’e husu ba tribunál atu absolve arguidu hosi prosesu ne’e.
Desizaun
Depoisde avalia faktus provadu sira ne’ebé prodús durante julgamentu, tribunál konsidera katak arguidu la provadu komete krime violasaun seksuál hasoru lezada. Tanba relasaun ne’e sempre akontese ho konsientementu no arguidu la obriga lezada no sira iha relasaun namoru. Bazeia ba konsiderasaun ne’e tribunál konklui prosesu ne’e no absolve arguidu.
11. Krime abuzu seksuál ba menór
Nú. Prosesu : 0010⁄17. VQWTL
Kompozisaun Tribunál : Kolektivu
Juis : Dr. Antonio Fonseca, Dr. Hugo da Cruz Pui, Dr. Jose Escurial
Prokuradór : Dr. Domingos Goveia
Defeza : Dr. Jose Maria Guterres
Tipu pena : Pena prizaun tinan 8 no indemnizasaun sivil ba lezada
Iha 15 Marsu 2017, Tribunál Distritál Baucau prezide julgamentu leitura akordaun ba krime abuzu seksuál ba menór ne’ebé envolve arguidu BS nu’udar viziñu hasoru lezada ho idade tinan 3, iha Distritu Viqueque.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 11 Abril 2017, iha tuku 16.00 lokraik, lezada no nia bin halimar hela, derepenti arguidu tama ba sala han fatin ne’ebé lezada ho nia bin halimar hela. Tanba rona arguidu nia lian, lezada nia inan haruka lezada nia bin ba fui kafe atu fó ba arguidu. Bainhira lezada nia bin husik hela arguidu ho lezada mesak iha uma laran, arguidu ho forsa obriga dada lezada ba kuartu laran no halo abuzu seksuál ba lezada.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 177 alinea (1) Kódigu Penál kona-ba krime abuzu seksuál ba menór ho moldura penal tinan 5 to’o tinan 15.
Produsaun ba prova
Iha julgamentu arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu mós deklara katak akontese tiha arguidu ho nia familia buka lezada nia familia sira rezolve ona liu hosi dalan kultura Timor nian no halo ona akordu dame. Arguidu husu deskulpa no fó ona indemnizasaun sivil US$ 1,500.00 ba lezada. Arguidu mós deklara katak foin primeira-vez mai hatan iha tribunál, no arrepende ona nia hahalok.
Alegasaun finál
Prokuradór haktuir katak mantein akuzasaun tanba durante produsaun prova arguidu konfesa faktus hotu no konsidera arguidu provadu komete krime abuzu seksuál ba menór. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena prizaun tinan 15 ba arguidu.
Iha parte seluk defeza haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun no kazu ne’e rezolve ona liu hosi kultura Timor nian. Arguidu deklara katak nia arrepende ona ninia hahalok no fó ona indemnizasaun sivil ba lezada no foin primeira-vez mai hatan iha tribunál. Defeza mós konsidera arguidu nia idade ne’ebé atinze ona 85 anos no konsidera katak arguidu tama ona ba idade idozu. Tanba ne’e husu ba tribunál fo pena ne’ebé justu ba arguidu.
Desizaun
Depoisde avalia faktus ne’ebé prodús durante julgamentu, tribunál prova katak arguidu provadu komete krime abuzu seksuál hasoru labarik ho idade tinan 3. Mezmu nune’e Tribunál mós konsidera arguidu nia idade ne’ebé halo ona tinan 85 nu’udar idade avansadu (idozu) no indemnizasaun sivil US$1,500.00 ba lezada hanesan sirkunstánsia sira ne’ebé atenua/hakaman sentensa ne’ebé aplika ba arguidu. Bazeia ba konsiderasaun hirak ne’e tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun tinan 8.
12. Krime ofensa ba integridade fízika simples
Nú. Prosesu : 0062/17. BCBCV
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Antonio Fonseca
Prokuradór : Dr. Luis H. Rangel da Cruz
Defeza : Dr. Cristovao Nuno Ximenes
Tipu pena : Omologa pedidu dezisténsia keixa
Iha 15 Marsu 2018, Tribunál Distritál Baucau prezide julgamentu tentativa konsiliasaun ba krime ofensa ba integridade fízika simples ne’ebé envolve arguidu Januario da Silva no Angelmo Cardozo Freitas hasoru lezadu Inacio Boavida, iha Suku Gariuai, Sub-distritu Baucau-Vila, Distritu Baucau.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 13 Outubru 2017, iha tuku 08.00 dadeer, arguidu lori motor atu ba Baucau, derepente sein motivu ne’ebé klaru arguidu sira hapara lezadu nia motor. Arguidu Januario da Silva Gusmão kaer fiu eletrisidade baku dala 1 iha lezadu nia ulun no arguidu Angelmo Cardozo Freitas mosu mai kaer ho fiu eletrisidade baku dala 1 iha lezadu nia ulun no rezulta lezadu sofre moras no bubu iha lezadu nia ulun.
Prokuradór akuza arguidu sira kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho nia moldura penal to’o tinan 3 ka multa.
Produsaun ba prova
Antes tama ba produsaun ba prova, bazeia ba artigu 262 KPP kona-ba tentativa ba konsiliasaun, juis husu atu halo tentativa konsiliasaun ba arguidu sira no lezadu.
Iha prosesu konsiliasaun ne’e arguidu sira husu deskulpa ba lezadu, tanba sira mesak joven hosi suku ida deit. Lezadu konkorda ho pedidu ne’e no husu ba tribunál atu dezisté ninia-keixa hasoru arguidu sira.
Alegasaun finál
Prokuradór no Defeza konkorda no apresia akordu ne’ebé parte rua deside ona no husu ba tribunál atu omologa prosesu ne’e.
Desizaun
Bazeia ba pedidu dezisténsia hosi lezadu no akordu dame hosi parte sira, tribunál konklui prosesu ne’e no omologa akordu dame entre parte sira.
13. Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0008/17. VQWCB
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Hugo da Cruz Pui
Prokuradór : Dr. Domingos Goveia Barreto
Defeza : Dr. Antonio Fernandes
Tipu pena : Pena prizaun fulan 3 suspende ba tinan 1
Iha 21 Marsu 2018, Tribunál Distritál Baucau prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu EF hasoru nia feen, iha Distritu Viqueque.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 7 Abril 2017, iha tuku 23.00 kalan, arguidu tebe dala 3 iha lezada nia kotuk laran no tebe dala 1 iha lezada nia kanuruk.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fizika simples ho nia moldura penal too tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3, 35 no artigu 36 LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun no deklara katak di’ak malu ona ho lezada, arrepende ona nia hahalok no promete sei la komete tan krime hanesan hasoru lezada iha futuru. Iha parte seluk lezada konfirma faktus sira iha akuzasaun, no lezada mós deklara katak diak malu ona ho arguidu.
Alegasaun finál
Prokuradór haktuir katak iha produsaun provas arguidu konfesa faktus ne’ebé nia komete no lezada mós kontinua konfirma faktus sira ne’ebé arguidu komete. Mesmu nune’e, prokuradór mós konsidera arguidu foin primeira-vez komete krime no arrepende ona nia hahalok. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena prizaun fulan 3 suspende ba tinan 1.
Aleinde ne’e, defeza mós subliña tan katak arguidu konfesa faktus ne’ebé nia komete, arrepende ona nia hahalok, foin primeira-vez komete krime no arguidu rasik diak malu fali ona ho lezada, durante moris hamutuk foin primeira-ves baku lezada. Tanba ne’e husu ba tribunál fó pena ne’ebé adekuadu ba arguidu
Desizaun
Depoisde avalia faktus provadu sira ne’ebé prodús durante julgamentu, tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun fulan 3 suspende ba tinan 1.
14. Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0079/17. BCBCV
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Afonso Carmona
Prokuradór : Dra. Ivonia Maria Guterres
Defeza : Dr. Sidonio Maria Sarmento
Tipu pena : Pena prizaun fulan 6 suspende ba tinan 1
Iha 23 Marsu 2018, Tribunál Distritál Baucau prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu RAM hasoru nia feen, iha Distritu Baucau.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 7 Novembru 2017, iha tuku 16.00 lokraik, arguidu foti ai-kafe nia sanak baku dala 2 iha lezada nia kidun parte karuk. Arguidu kontinua atu baku tan iha lezada nia kidun maibé lezada satan netik, nune’e kona fali lezada nia liman sikun no kabas sorin-loos.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fizika simples ho nia moldura penal to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3, 35 no artigu 36 LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, di’ak malu ona ho lezada, arrepende ona nia hahalok no promete sei la komete tan krime hanesan iha futuru hasoru nia feen ka nia membru família sira seluk. Iha parte seluk lezada kontinua konfirma faktus sira iha akuzasaun, lezada mós deklara katak diak malu ona ho arguidu no desde akontese to’o agora arguidu la baku ona lezada.
Alegasaun finál
Prokuradór haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, foin primeira-vez komete krime arepende ona nia hahalok di’ak malu ona ho lezada, maibé husu ba tribunál atu halo prevensaun jerál hodi evita arguidu la repete nia hahalok ne’e iha futuru. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena prizaun fulan 6 suspende ba tinan 2.
Defeza mós subliña katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona nia hahalok, foin primeira-vez komete krime no arguidu rasik di’ak malu fali ho lezada, arguidu promete sei la komete tan krime hanesan hasoru membru família iha futuru. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena ne’ebé adekuadu ba arguidu.
Desizaun
Depoisde avalia faktus provadu sira ne’ebé prodús durante julgamentu, tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun fulan 6 suspende ba tinan 1.
15. Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0018⁄17. BCLGA
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Afonso Carmona
Prokuradór : Dra. Ivonia M. Guterres
Defeza : Dr. Antonio Fernandes
Tipu pena : Pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 3
Iha 23 Marsu 2018, Tribunál Distritál Baucau prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu FEX hasoru nia feen, iha Distritu Baucau.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 13 Novembru 2017, iha tuku 15.00 lokraik, arguidu tolok no tuku dala barak iha lezada nia ulun no lezada nia oin, arguidu mós tuku lezada nia matan no rezulta bubu no metan iha lezada nia matan. Arguidu tuku dala 1 tan iha lezada nia ulun parte leten, tuku tan dala 3 iha lezada nia hasan sorin karuk no rezulta lezada sofre bubu no metan iha lezada nia hasan.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fizika simples ho nia moldura penal too tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3, 35 no artigu 36 LKVD.
Produsaun ba prova
Iha julgamentu arguidu deklara katak iha akontesementu ne’e arguidu basa dala 4 iha lezada nia hasan parte karuk no loos no deklara katak nia la tuku dala barak iha lezada nia ulun no oin, inklui la tuku iha lezada nia hasan no matan. Arguidu mós deklara katak lezada mak lori fatuk tuda uluk arguidu no kona iha arguidu nia matan fukun no rezulta ran. Iha parte seluk lezada deklara katak arguidu basa dala 2 iha lezada nia hasan loos no basa dala 2 iha lezada nia hasan karuk, lezada foti fatuk tuda arguidu, maibé arguidu kaer netik lezada nia liman, nune’e kona arguidu nia matan fukun no rezulta ran.
Alegasaun finál
Prokuradór haktuir katak iha produsaun ba prova arguidu nega faktus balun, maibé arguidu nia asaun ne’e nafatin halo agresaun fíziku hasoru lezada. Tanba ne’e husu ba tribunál kondena arguidu ho pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 3.
Enkuantu Defeza haktuir katak arguidu deklara de’it faktus ne’ebé nia komete no lezada mós konfirma ho deklarasaun arguidu nian. Tanba ne’e husu ba tribunál fo kastigu ne’ebé justu ba arguidu.
Desizaun
Depoisde avalia faktus provadu sira ne’ebé prodús durante julgamentu, tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun tinan 1 suspende ba tinan 3.
16. Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0029/17. VQOSU
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Hugo da Cruz Pui
Prokuradór : Dr. Luis H. Rangel da Cruz
Defeza : Dr. Jose Maria Guterres
Tipu pena : Pena multa
Iha 26 Marsu 2018, Tribunál Distritál Baucau prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fizika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu AdS hasoru nia oan feto, iha Distritu Viqueque.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 17 Outubu 2017, iha tuku 23.00 kalan, arguidu lori ai-teka nia sanak ho mediada metru 1 (1m), baku dala 1 iha lezada nia kelen parte loos no baku dala 1 iha lezada nia liman parte loos.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fizika simples ho nia moldura penal to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3, 35 no artigu 36 LKVD.
Produsaun ba prova
Iha julgamentu arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arguidu mós deklara katak di’ak malu ona ho lezada, arrepende ona nia hahalok no promete sei la komete tan krime hanesan hasoru nia membru família iha futuru. Iha parte seluk lezada konfirma faktus hotu iha akuzasaun, lezada mós deklara katak to’o agora arguidu la baku ona lezada.
Alegasaun finál
Prokuradór haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, foin primeira-vez mai hatan iha Tribunál, arrepende ona nia hahalok, diak malu ona ho lezada, maibé husu ba tribunál nafatin atu halo prevensaun jerál hodi evita arguidu repete nia hahalok ne’e iha futuru. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena prizaun fulan 3 suspende ba tinan 1.
Defeza deklara katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona nia hahalok, foin primeira-vez mai hatan iha tribunál no arguidu rasik diak malu fali ho lezada. Tanba ne’e husu ba tribunál fo pena ne’ebé adekuadu ba arguidu.
Desizaun
Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena multa US$22.50 ne’ebé sei selu 0.50 sentavus kada loron durante loron 45. Tribunál mós fiksa pena alternativa durante loron 30 prizaun, bainhira arguidu la kumpri pena multa ne’e.
17. Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0073/17. BCBCV
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Hugo da Cruz Pui
Prokuradór : Dra. Ivonia Maria Guterres
Defeza : Dr. Antonio Fernandes
Tipu pena : Pena prizaun fulan 4 suspende ba tinan 1
Iha 21 Mrasu 2018, Tribunál Distritál Baucau prezide julgamentu leitura sentensa ba krime ofensa ba integridade fizika simples ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu SMF hasoru nia feen, iha Distritu Baucau.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 23 Outubru 2017, iha tuku 19.00 kalan, arguidu basa dala 2 iha lezada nia ulun parte kotuk, kaer lezada nia kanuruk riba ba rai no rezulta lezada desmaia (pingsan) maisumenus oras ida mak foin oin mós fali. Lezada hader ba fali toba tuir nia oan ne’ebé sei ki’k, arguidu iha liur koalia bei-beik, nune’e lezada hader sai ba liur arguidu rasta tan lezada nia fuuk no tebe dala 1 iha lezada nia kotuk laran.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fizika simples ho nia moldura penal too tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3, 35 no artigu 36 LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, dekalara katak depoisde akontesementu ne’e lezada hela semana 1 iha uma Mahon no liu semana ida mak sira diak malu fali. Arguidu foin primeira-vez mai hatan iha tribunál, arrepende ona nia hahalok agora sira hela hamutuk fali ho lezada nia inan aman. Iha parte seluk lezada konfirma faktus hotu iha akuzasaun, lezada mós dekalara katak antes ne’e sira hela hamtuk ho arguidu nia inan aman, maibé depoisde lezada fila hosi uma mahon, hamutuk ho arguidu no oan sira ba hela ho lezada nia inan aman.
Alegasaun finál
Prokuradór haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, lezada mós konfirma arguidu halo duni agresaun hasoru lezada, foin primeira-vez mai hatan iha tribunál no arrepende ona nia hahalok. Ba interesse prevensaun jerál no evita arguidu repete ninia hahalok ne’e iha futuru, husu ba tribunál aplika pena prizaun fulan 6 suspende ba tinan 2.
Enkuantu Defeza haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha tribunál. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena tuir konviksaun tribunál nian.
Desizaun
Bazeia ba faktus sira ne’ebé prodús durante julgamentu, tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun fulan 4 suspende ba tinan 1.
18. Krime ofensa ba integridade fízika simples ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0015∕17. VQOSU
Komposizaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Jose Quintão
Prokuradór : Dr. Domingos Goveia
Defeza : Dr. Grigorio de Lima
Tipu pena : Pena multa
Iha 27 Marsu 2018, Tribunál Distritál Baucau prezide julgamentu ba krime ofensa ba integridade fízika simples ne’ebé envolve arguidu RdC hasoru nia feen, iha Distritu Viqueque.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 14 Jullu 2017, iha tuku 09.00 dadeer, arguidu basa dala 2 iha lezada nia hasan parte karuk, tuku dala 1 iha lezada nia liman kabun parte karuk no tebe dala 1 iha lezada nia kabun.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fizika simples ho nia moldura penal to’o tinan 3 ka multa no konjuga ho artigu 2, 3, 35 no artigu 36 LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu arguidu konfesa fakus hotu iha akuzasaun, arguidu deklara katak arrepende ona nia hahalok no di’ak malu ona ho lezada. Iha parte seluk lezada konfirma faktus sira iha akuzasaun no deklara katak akontese to’o agora arguidu la baku ona lezada.
Alegasaun finál
Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada bazeia ba konfisaun arguidu no deklarasaun lezada nian. Tanba ne’e husu ba tribunál aplika pena prizaun fulan 1 suspende ba tinan 3.
Defeza haktuir katak arguidu konfesa faktus ne’ebe nia komete, arrepende ona nia hahalok, no foin primeira-vez komete krime diak malu ona ho lezada. Tanba ne’e husu ba tribunál fo pena ne’ebé adekuadu ba arguidu.
Desizaun
Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena multa US$15.00 ne’ebé sei selu 0.50 sentavus kada loron durante loron 30. Tribunál mós fiksa pena alternativa durante loron 20 prizaun, wainhira arguidu la kumpri pena multa refere.
19. Krime ofensa ba integridade fizika grave
Nú. Prosesu : 0007⁄17. BCBCV
Kompozisaun Tribunál : Kolektivu
Juis : Dr. Jose Quintão, Dr. Antonio Fonseca, Dr. Jose Escurial
Prokuradór : Dr. Gustavo da silva
Defeza : Dr. Jose Maria Guterres
Tipu pena : Pena prizaun tinan 3 suspende ba tinan 3 ba kada arguidu no indemnizasaun ba lezadu
Iha 28 Marsu 2018, Tribunál Distritál Baucau prezide julgamentu leitura akordaun ba krime ofensa ba integridade fízika grave ne’ebé envolve arguidu Gilberto Nunes Hornai no Mario dos Santos Pereira hasoru lezadu Mateus dos Santos Ribeiro iha Eskola Sekundaria - Nú. II Vila Nova, Baucau.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 12 Dezembru 2016, iha tuku 10.00 dadeer, iha eskola laran arguidu Gilberto Nunes Hornai tebe dala 1 iha lezadu nia kelen parte loos. Enkuantu arguidu Mario dos S. Pereira hodi besi sona dala 1 iha lezadu nia hirus matan no sona dala 1 iha lezadu nia susun parte loos, no rezulta lezadu sofre kanek iha lezadu hirus matan suku pontu 3 no kanek iha lezadu nia susun parte loos suku pontu 4. Kazu ne’e akontese wainhira estudante sira atu rona rezultadu ikus hosi ezame, nune’e sira muda meja iha sala laran, wainhira muda meja arguidu Gilberto Nunes Hornai dudu meja no kona iha lezadu nia ain ho nune’e sira diskute malu no arguidu nain 2 komete aktu ne’e hasoru lezadu.
Prokuradór akuza arguidu nain rua kontra artigu 146 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fizika grave.
Produsaun ba prova
Iha julgamentu arguidu Gilberto N. Hornai konfesa faktus hotu iha akuzasaun. Enkuantu arguidu MdSR deklara katak wainhira argudui Gilberto ho lezadu diskute malu arguidu Mario dos Santos Ribeiro (Mario) ko’alia netik, maibé lezadu husu ba arguidu (Mario) katak arguidu mós hakarak mete hotu no depois dudu arguidu Mario, nune’e arguidu lori besi 6 mil hodi sona dala 1 iha lezadu nia hirus matan. Iha parte seluk lezadu konfirma faktus hotu iha akuzasaun, lezadu mós deklara katak iha akontesementu ne’e lezadu konsege baixa kalan 1 iha Ospitál Referal Baucau.
Alegasaun finál
Prokuradór konsidera arguidu sira provadu komete krime ofensa ba integridade fízika grave hasoru lezadu bazeia ba konfisaun parsial hosi arguidu sira no deklarasaun lezadu nian. Tanba ne’e husu ba tribunál kondena arguidu sira tuir konviksaun tribunál nian no selu mós indemnizasaun sívil ba lezadu.
Iha parte seluk Defeza haktuir katak tenke hafahe krime ne’ebé arguidu nain rua komete, tanba arguidu Gilberto N. Hornai tebe de’it dala 1 iha lezadu nia kelen parte loos nune’e husu ba tribunál absolve arguidu tanba parte sira halo ona akordu dame. Enkuantu arguidu Mario dos Santos Ribeiro deklara katak sona dala 1 iha lezadu nia hirus matan. Tanba ne’e husu ba tribunál atu fo justisa ba arguidu.
Desizaun
Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu Gilberto N. Hornai ho pena prizaun tinan 3 suspende ba tinan 3 no arguidu Mario d. S. Ribeiro ho pena prizaun tinan 3 suspende tinan 3 no arguidu nain rua selu indemnizasaun sivil ba lezadu ho total osan US$1,000.00.
20. Krime maus tratus ba kónjuje
Nú. Prosesu : 0043⁄17.BCBCV
Kompozisaun Tribunál : Kolektivu
Juis : Dr. Jose Quintão, Dr. Antonio Fonseca, Dr. Hugo Da Cruz Pui
Prokuradór : Dr. Luis Hernani Rangel
Defeza : Dr. Antonio Fernandes
Tipu pena : Pena prizaun tinan 3 fulan 6
Iha 22 Marsu 2018, Tribunál Distritál Baucau prezide julgamentu leitura akordaun ba krime maus tratus ba kónjuje ne’ebé envolve arguidu CdS hasoru nia feen, iha Distritu Baucau.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 2 Jullu 2017, iha tuku 19.15 kalan, arguidu tuku dala 2 iha lezada nia ibun no rezulta lezada sofre kanek no ran iha lezada nia ibun. Arguidu kontinua tebe dala 5 iha lezada nia kotuk laran no buti dala 3 iha lezada nia kakorok no rezulta lezada sofre moras maka’as iha lezada nia kotuk laran no kakorok.
Iha 15 Maiu 2017, iha tuku 19.00 kalan arguidu tuku dala 3 iha lezada nia reen-toos parte loos no rezulta lezada sofre kanek no ran sai no lezada monu ba rai. Depoisde akonetsementu ne’e, lezada nia maun ko’us lezada ba hatoba iha kama laran, no lezada la ba hato’o keixa tanba sira resolve tuir familia de’it.
Iha 7 Fevereiru 2017, iha tuku 19.00 kalan, arguidu kaer metin lezada nia fuuk hafoin dada ba kotuk. Antes ida-ne’e, iha 5 Novembru 2016, iha tuku 08.00 dadeer, arguidu tuku dala barak iha lezada nia reen-toos no tebe dala barak iha lezada nia kotuk laran, rezulta lezada sofre moras bubu no metan iha lezada nia reen-toos no lezada nia kotuk laran.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 154 Kódigu Penál kona-ba krime maus tratus ba kónjuje ho moldura penal tinan 2 to’o tinan 6 konjuga ho artigu 2, 3 letra (a) no artigu 35 letra (b) LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu, arguidu hili direitu nonok. Iha parte seluk lezada konfirma faktus hotu iha akuzasaun, lezada mós deklara katak separa ona ho arguidu.
Alegasaun finál
Prokuradór haktuir katak mezmu arguidu hili direitu nonok, maibé lezada kontinua konfirma faktus hotu iha akuzasaun no provadu katak arguidu halo tratamentu aat hasoru nia kónjuje durante moris hamutuk no la hatudu nia arependementu. Tanba ne’e husu ba tribunál kondena arguidu ho pena prizaun.
Iha parte seluk Defeza haktuir katak arguidu hili direitu nonok no lezada kontinua konfirma faktus hotu iha akuzasaun. Tanba ne’e husu ba tribunál atu kondena arguidu ho pena ne’ebé justu ba arguidu.
Desizaun
Bazeia ba faktus sira ne’ebé produs durante julgamentu, tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun tinan 3 fulan 6.
21. Krime omisídiu neglijénte
Nú. Prosesu : 0095/12. PDBAU
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Afonso Carmona
Prokuradór : Dr. Luis H. Rangel da Cruz
Defeza : Dr. Jose Maria Guterres
Tipu pena : Pena prizaun tinan 2 suspende ba tinan 2
Iha 27 Marsu 2018, Tribunál Distritál Baucau liuhosi tribunál movél iha Distritu Manatuto, prezide julgamentu leitura sentensa ba krime omisídiu neglijénte ne’ebé envolve arguidu Miguel Guterres hasoru lezadu Nelson J. L. Freitas, iha Suku Vemasse, Sub-distritu Vemasse, Distritu Baucau.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 29 Janeiru 2012, iha tuku 08.00 dadeer lezadu lori motor mega pro tula ho nia feen sai hosi uma atu ba Baucau hodi tuir kuliah iha UNPAZ Baucau. To’o iha kurva areia Wailiakama nian hasoru biskota Sun Flower ne’ebé arguidu kondus, lezadu nia feen hakilar ba lezadu dehan kareta mai, lezadu la konsege trava, nune’e kareta soke lezadu soe-an hosi motor no rezulta lezadu sofre kanek iha ain, ulun no ran sai barak. Ambulansia konsege tula lezadu iha fatin akontesementu no lori ba Ospitál Referal Baucau, maibé la konsege salva lezadu nia vida no lezadu hakotu i’is iha ospitál.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 140 Kódigu Penál kona-ba krime omisídiu neglijente ho nia moldura penal to’o tinan 4 ka multa.
Produsaun ba prova
Iha julgamentu, arguidu konfesa fakus hotu iha akuzasaun, arguidu mós deklara katak ho patraun ajuda lezadu nia seremonia funerál ho osan US$5,000.00. Arguidu ho lezadu nia familia di’ak malu ona, arguidu arrepende ona nia hahalok no foin primeira-ves mai hatan iha tribunál.
Alegasaun finál
Prokuradór haktuir katak mantein akuzasaun no konsidera arguidu falta kuidadu nune’e soke lezadu to’o mate iha ospitál. Tanba ne`e husu ba tribunál aplika pena suspensaun ba arguidu.
Enkuantu Defeza haktuir katak arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun, ajuda ona arguidu nia seremonia funerál, arrepende ona nia hahalok no foin primeira-vez mai hatan iha tribunál. Tanba ne`e husu ba Tribunál fó pena ne’ebé adekuadu ba arguidu.
Desizaun
Bazeia ba faktus sira ne’ebé produs durante julgamentu, tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun tinan 2 suspende ba tinan 2.
22. Krime maus tratus ba kónjuje
Nú. Prosesu : 0006/14.MNNTB.
Kompozisaun Tribunál : Kolektivu
Juis : Dr. Afonso Carmona, Dr. Antonio Fonseca, Dr. José Goncalves
Prokuradór : Dr. Gostavo da Silva
Defeza : Dr. Jose Maria Guterres
Tipu pena : Pena prizaun tinan 3 suspende ba tinan 3
Iha 28 Marsu 2018, Tribunál Distritál Baucau liuhosi Tribunál movél iha Distritu Manatuto prezide julgamentu leitura akordaun ba krime maus tratus ba kónjuje ne’ebé envolve arguidu JP hasoru nia feen, iha Distritu Manatuto.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 5 Maiu 2014, iha tuku 19.00 kalan, arguidu buti lezada nia kakorok, no tuku lezada nia ulun ba ai-hun. Antes ne’e iha fulan Marsu 2014, arguidu tuku no tebe dala barak iha lezada nia isin lolon.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 154 Kódigu Penál kona-ba krime maus tratus ba kónjuje ho moldura penal tinan 2 too tinan 6 konjuga ho artigu 2, 3 letra (a) no artigu 35 letra (b) LKVD.
Produsaun ba prova
Durante julgamentu arguidu konfesa faktus hotu iha akuzasaun no deklara katak arrepende ona nia hahalok. Arguidu mós deklara katak depoisde akontesementu ne’e husu ona deskulpa ba lezada iha Fokupers, maibé lezada la simu no husu atu sira fahe malu. Iha parte seluk lezada konfirma faktus hotu iha akuzasaun no deklara katak la kohi moris hamutuk ho arguidu, tanba arguidu sempre deskonfia lezada ba mane seluk no sempre halo agresaun hasoru lezada.
Alegasaun finál
Prokuradór konsidera arguidu provadu komete krime hasoru lezada bazeia ba konfisaun arguidu nian no deklarasaun hosi lezada. Tanba ne’e husu ba tribunál atu kondena arguidu ho pena prizaun tinan 3 suspende ba tinan 3.
Iha parte seluk Defeza haktuir katak arguidu provadu komete krime hasoru lezada, maibé arguidu konfesa, arrepende ona nia hahalok, arguidu tenta ona atu husu deskulpa ba lezada maibé lezada mak la kohi. Tanba ne'e husu ba tribunál atu tetu sirkunstánsia atenuante arguidu nian ho husu pena ne'ebé adekuadu.
Desizaun
Bazeia ba faktus sira ne’ebé produs durante julgamentu no haree ba sirkunstánsia hotu-hotu ne'ebé haleu krime ne'e, Tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun tinan 3 suspende ba tinan 3 no selu kustu judisiál US$40.00.
23. Krime ofensa ba integridade fizika simples
Nú. Prosesu : 0271/13. PDBAU
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Afonso Carmona
Prokuradór : Dr. Gostavo da Silva
Defeza : Dr. Jose Maria Guterres
Tipu pena : Omologa pedidu dezisténsia keixa
Iha 28 Marsu 2018, Tribunál Distritál Baucau liuhosi Tribunál movél iha Distritu Manatuto prezide julgamentu tentativa konsiliasaun ba kime ofensa ba integridade fizika simples ne’ebé envolve arguidu Marciano Dos Reis da Costa, Costantino Martins da Costa no Jacinto Carvalho da Costa hasoru lezadu João Paulo da Costa, iha Sub-distritu Manatuto, Distritu Manatuto.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 13 Juñu 2013, maisumenus iha tuku 23.00 kalan, lezadu ho nia primu Manuel da Costa ba partisipa festa St. Antonio Padrueiru Igreja Manatuto. Derepente arguidu nain 3 hakbesik lezadu no diskute malu ho lezadu sein razaun ne'ebé klaru. Arguidu sira baku lisuk lezadu no tuku iha lezadu nia ulun, kotuk laran no kakorok. Arguidu Marciano dos Reis lori tudik sona dala 1 iha lezadu nia liman kabun parte loos no rezulta lezadu sofre moras no bubu iha ulun kotuk laran, kakorok no kanek iha lezadu nia liman kabun parte loos.
Prokuradór akuza arguidu sira kontra artigu 145 Kódigu Penál kona-ba krime ofensa ba integridade fizika simples ho moldura penal to’o tinan 3 ka multa.
Produsaun ba prova
Bazeia ba artigu 262 Kódigu Prosesu Penál kona-ba tentativa ba konsiliasaun, antes tama ba produsaun ba prova, juis husu atu halo tentativa konsiliasaun ba arguidu sira no lezadu.
Iha prosesu konsilisaun ne’e, arguidu sira husu deskulpa ba lezadu tanba sira resolve ona tuir kultura Timor nian, arguidu arrepende ona sira nia hahalok no promete sei la komete tan krime hasoru lezadu no ema seluk iha futuru. Lezadu konkorda ho pedidu ne’e no husu ba tribunál atu dezisté ninia keixa hasoru arguidu sira.
Alegasaun finál
Prokuradór no defeza konkorda ho akordu dame ne’ebé parte rua deside ona no husu ba tribunál atu omologa prosesu ne’e.
Desizaun
Bazeia ba pedidu dezisténsia hosi lezadu no akordu dame hosi parte sira, tribunál konklui prosesu ne’e no omologa akordu dame entre parte sira.
-ends-
No comments:
Post a Comment