Deskripsaun sumáriu ba desizaun kazu sira
1. Krime maus-tratus ba kónjuje
Prosesu : 0008/17.MFMFI
Kompozisaun tribunál : Koletivu
Juis : Dr. Argentino Luisa Nunes, Dr. Benjamin Barros no Dr. Âlvaro Maria Freitas
Prokuradór : Dr. Matias Soares
Defeza : Dr. Albino de Jesus Pereira
Tipu pena : Pena prizaun tinan 3 fulan 6
Iha 04 Abril 2018, Tribunál Distritál Suai prezide julgamentu leitura akordaun ba krime maus-tratus ba kónjuje ne’ebé envolve arguidu ZPM hasoru nia feen, iha Distritu Manufahi.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 09 Jullu 2017, arguidu ho lezada fila hosi lezada nia inan aman sira maibé haluha lori foos karon ida-ne’ebé lezada nia inan aman fó ba sira. Tanba ne’e, lezada haruka arguidu fila fali ba foti maibé arguidu lakohi nune’e sira diskute malu no tolok malu to’o iha uma no arguidu tuku dala barak iha lezada nia isin lolon, ulun, kanuruk, kabun no kotuk laran. Lezada tenta halai hodi salva-an tanba iha momentu ne’ebá lezada ho kondisaun isin rua. Maibé arguidu foti tudik ida hosi pasta laran ho medida sentimetru 40 no hateten ba lezada dehan katak se lezada halai nia sei mate.
Hafoin ida-ne’e arguidu duni tuir lezada no lori tudik sona iha lezada nia knosen maibé la konsege kona tanba lezada kaer tiha arguidu nia liman no hateten ba arguidu katak lezada laiha forsa atu hasoru arguidu. Depoisde koalia hanesan ne’e, lezada husik tiha arguidu nia liman no kontinua halai. Bainhira lezada halai, arguidu foti fatuk ida tuda kona iha lezada nia ain kabun halo lezada monu ba rai. Lezada hader no tenta atu kontinua halai tan, maibé arguidu kaer lezada nia kabaas no lori fatuk tuku dala ida iha lezada nia kotuk laran, tuku dala haat iha lezada nia ulun rezulta kanek no halo lezada monu ba rai no desmaia.
Agresaun hirak ne’e kauza lezada tenke halo tratamentu iha Ospitál Referál Maubesi durante loron tolu nia laran no to’o agora lezada nia ulun sei moras. Prokuradór mós akuza katak durante sira moris hamutuk, lezada sempre hetan agresaun fízika hosi arguidu ne’ebé fó impaktu ba lezada ninia psikolójia.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 154 KP kona-ba maus-tratus ba kónjuje ho moldura penál hosi tinan 2 to’o 6 prizaun konjuga ho artigu 2, 3, 35(a) no 36 Lei Kontra Violénsia Doméstika.
Produsaun ba prova sira
Iha prosesu julgamentu, arguidu konfesa faktu sira hotu iha akuzasaun no deklara katak arrepende nia hahalok no foin primeira-vez komete krime. Arguidu mós promete sei la repete ninia hahalok hanesan hasoru membru família iha futuru. Aleinde ne’e, lezada mós kontinua reforsa faktu sira iha akuzasaun prokuradór nian.
Alegasaun finál
Prokuradór husu ba tribunál atu kondena arguidu ho pena efetiva tinan 5 tanba konsidera arguidu sempre halo agresaun fízika ho nune’e fó presaun psikolójia ba lezada. Prokuradór konsidera arguidu hanesan ema moras mentál.
Enkuantu, defeza husu ba tribunál atu halo alterasaun jurídiku hosi krime maus-tratus ba kónjuje ba iha krime ofensa ba integridade fízika simples, tanba arguidu nia hahalok la prense rekezitu sira husi krime maus-tratus nian. Aleinde ne’e, arguidu arrepende nia hahalok no promete ona katak sei la halo tan hahalok krime hasoru nia membru família. Tanba ne’e, defeza husu ba tribunál atu kondena arguidu ho pena prizaun maibé suspende nia ezekusaun.
Desizaun
Depoisde avalia faktu sira ne’ebé prodús durante julgamentu, tribunál prova katak arguidu komete duni krime hasoru lezada tuir faktu sira iha akuzasaun prokuradór. Bazeia ba prova sira ne’e, tribunál konklui prosesu ne’e no kondena arguidu ho pena prizaun tinan 3 fulan 6.
2. Krime tentativa violasaun seksuál ho agravasaun ho natureza violénsia doméstika
Nú. Prosesu : 0009/16.MFFBL
Kompozisaun Tribunál : Koletivu
Juis : Dr. Argentina Luisa Nunes, Dr. Alvaro Maria Frietas no Dr.
Benjamin Barros
Prokuradór ; Dr. Matias Soares
Defeza : Dr. Manuel Amaral
Tipu pena ; Pena prizaun tinan 6
Iha 04 Abril 2018, Tribunál Distritál Suai prezide julgamentu leitura akordaun ba krime tentativa violasaun seksuál ho agravasaun ho natureza violénsia doméstika ne’ebé envolve arguidu MdC hasoru nia banin feto, iha Distritu Manufahi.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 04 Agostu 2016, arguidu no lezada mesak iha uma. Arguidu tama ba iha lezada nia kuartu laran no hare lezada toba hela. Arguidu hasai lezada nia lipa no arguidu rasik hasai nia ropa no ho deit koekas arguidu sae ba lezada nia leten halo lezada hakfodak no hakilar makaas. Arguidu koalia ba lezada katak kalan ne’e nia tenki halo relasaun seksuál ho lezada to’o dala tolu. Lezada ne’ebé sofre kotuk bonko dudu arguidu hosi nia leten nune’e arguidu la kontinua nia asaun/intensaun ne’e. Iha kalan ne’e, arguidu ba toba tiha iha sira nia uma adat no lezada ba toba iha viziñu nia uma.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 179 KP kona-ba abuzu seksuál ba ema ne’ebé labele reziste ho moldura penál husi tinan 4 to’o tinan 12, konjuga ho artigu 2, 3, 35(b) no 36 LKVD.
Produsaun ba prova sira
Iha prosesu julgamentu, arguidu konfesa faktu hotu iha akuzasaun, arrepende no promete sei la repete ninia hahalok ne’e iha futuru hasoru nia membru família sira. Arguidu mós deklara katak nia foin primeira-vez komete krime. Aleinde ne’e, lezada kontinua reforsa faktu sira hotu iha akuzasaun prokuradór.
Alegasaun finál
Depoisde ezamina faktu sira relasiona ho kondisaun lezada nian, Prokuradór hetan katak lezada la sofre defisiensia ruma hanesan bonko (kotuk laran kle’uk). Tanba ne’e prokuradór husu atu tribunál halo alterasaun jurídika husi artigu 179 KP ba iha artigu 172 KP kona-ba violasaun no artigu 173 (a) kona-ba agravasaun ba ajente ne’ebé halo agresaun seksuál sira ho abuzu kona-ba autoridade ne’ebé mai hosi relasaun familiár, tutelár ka kuratelár, dependénsia ierárkika, ekonómika ka laborál ho moldura penál husi tinan 5 to’o tinan 20 prizaun, konjuga ho artigu 2, 3, 35(b) no 36 LKVD no artigu 23 kona-ba tentativa.
Mezmu nune’e, prokuradór mós avalia no tetu sirkunstánsia atenuante relevante sira katak arguidu foin primeira-vez komete krime no arrepende ninia hahalok, nune’e husu ba tribunál atu kondena arguidu ho pena prizaun tinan 10.
Enkuantu defeza husu ba tribunál atu dezisté tiha artigu 172 KP no 173 (a) KP tanba defeza konsidera arguidu ninia hahalok nu’udar tentativa koasaun seksuál ne’ebé previstu iha artigu 171 kona-ba koasaun seksuál no artigu 23 KP kona-ba krime tentativa. Bazeia ba konsiderasaun ne’e, defeza husu ba tribunál atu kondena arguidu ho pena prizaun maibé suspende ninia ezekusaun.
Desizaun
Depoisde avalia faktu sira hotu, tribunál prova arguidu komete duni tentativa violasaun seksuál ho agravasaun hanesan prokuradór nia alegasaun. Tribunál konsidera arguidu iha duni intensaun atu halo relasaun seksuál ho lezada. Bazeia ba prova sira ne’e, tribunál konklui no kondena arguidu ho pena prizaun tinan 6.
3. Krime ameasa
Nú. Prosesu : 0015/17.CVSUI
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Samuel da Costa Pacheco
Prokuradór : Dr. Matias Soares
Defeza : Dr. Albino de Jesus Pereira
Tipu pena : Omologa pedidu dezisténsia keixa
Iha 05 Abril 2018, Tribunál Distritál Suai prezide julgamentu tentativa konsiliasaun ba krime ameasa ne’ebé envolve arguidu Jose Gusmão hasoru lezadu Carlos dos Santos, iha Sub-Distritu Suai Vila, Distritu Covalima.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 16 Fevereiru 2017, arguidu ba buka lezadu iha lezadu nia servisu fatin, tanba diskonfia lezadu book arguidu nia feen, maibé lezadu laiha fatin. Tanba ne’e arguidu hameno hela ba iha lezadu nia kolega mane ida (MdC) katak sekarik lezadu iha ne’e, “ha’u oho kedas nia”. Depoisde koalia hanesan ne’e, arguidu fila ba nia uma. Iha oras lokraik, arguidu kontinua ba buka lezadu iha lezadu nia uma no hakilar hosi uma oin katak kuandu toman lezadu, arguidu sei sona mate lezadu. Tanba rona arguidu hakilar makaas, lezadu nia viziñu ida bolu tiha arguidu no haruka arguidu tama ba koalia ho lezadu iha uma laran.
Arguidu lakohi atu tama ba uma laran no kontinua koalia hakilar ba lezadu katak nia feen agora halai tiha hosi uma tanba lezadu nia hahalok. Arguidu mós ameasa lezadu katak nia sei sona mate lezadu kuandu book tan nia feen. Lezadu rona hotu arguidu nia liafuan maibé la hatan ho liafuan ruma.
Iha kalan, arguidu kontinua haruka mensajen ba lezadu hodi trata aat lezadu no ameasa lezadu atu kuidadu aan no lezadu nia vida mak sai garantia. Aktu hirak ne’e halo lezadu sente tauk no la hakmatek.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 157 KP kona-ba krime ameasa ho nia moldura penál to’o tinan 1 ka multa.
Produsaun ba prova sira
Antes tama ba produsaun ba prova sira, bazeia ba artigu 262 Kódigu Prosesu Penál kona-ba tentativa ba konsiliasaun, juis husu atu halo tentativa konsiliasaun ba arguidu no lezadu.
Iha prosesu konsiliasaun ne’e, lezadu promete ba arguidu sei la book ona arguidu nia feen no hakarak deziste tiha keixa hasoru arguidu. Arguidu husu deskulpa ba lezadu no promete sei la repete ninia hahalok ne’e iha futuru no konkorda ho pedidu dezisténsia husi lezadu.
Alegasaun finál
Prokuradór no defeza konkorda ho akordu dame ne’ebé parte rua deside ona no husu ba tribunál atu omologa prosesu ne’e.
Desizaun
Bazeia ba pedidu dezisténsia hosi lezadu no akordu dame hosi parte sira, tribunál konklui prosesu ne’e no omologa akordu dame entre parte sira.
4. Krime ofensa ba integridade fízika simples
Nú. Prosesu : 0141/17.PDSUA
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Nasson Sarmento
Prokuradór : Dr. Ricardo Godinho
Defeza : Dr. Albino de Jesus Pereira
Tipu pena : Omologa pedidu dezisténsia keixa
Iha 11 Abril 2018, Tribunál Distritál Suai prezide julgamentu tentativa konsiliasaun ba krime ofensa ba integridade fízika simples ne’ebé envolve arguida Natalia de Araujo hasoru lezada Juliana Amaral, iha Sub-distritu Tilomar, Distritu Covalima.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór haktuir katak arguida diskonfia lezada iha relasaun domin ho arguida nia laen. Nune’e iha 26 Juñu 2017, arguida konduz nia motor no hapara mikrolet ne’ebé lezada iha mikrolet laran no dada sai lezada hosi kareta laran no tuku dala haat iha lezada nia kotuk laran no tebe dala haat iha lezada nia ain kabun parte karuk halo lezada monu ba rai. Arguida foti tizora ida iha nia pasta laran atu tesi lezada nia fu’uk maibé la konsege tanba arguida nia laen to’o iha fatin akontesimentu no hadau tiha tijora ne’e. Aktu sira ne’e rezulta lezada sente moras no bubu iha lezada nia kotuk laran.
Prokuradór akuza arguida kontra artigu 145 KP kona-ba ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penál to’o tinan 3 ka multa.
Produsaun ba prova sira
Antes tama ba produsaun ba provas, bazeia ba artigu 262 Kódigu Prosesu Penál kona-ba tentativa ba konsiliasaun, juis husu atu halo tentativa konsiliasaun ba arguida no lezada.
Iha prosesu konsiliasaun ne’e, lezada hakarak deziste tiha keixa hasoru arguida tanba sira diak malu ona no hanesan viziñu. Arguida arrepende ninia hahalok no promete sei la repete tan hahalok hanesan iha futuru.
Alegasaun finál
Prokuradór no defeza konkorda ho parte rua nia akordu dame no husu ba tribunál atu omologa prosesu ne’e.
Desizaun
Bazeia ba pedidu dezisténsia hosi lezada no akordu dame hosi parte sira, tribunál omologa dezisténsia keixa ne’e.
5. Krime ofensa ba integridade fízika simples
Nú. Prosesu : 0042/17.ANANV
Kompozisaun Tribunál : Singulár
Juis : Dr. Samuel da Costa Pacheco
Prokuradór : Dr. Napoleão Soares
Defeza : Dr. Albino de Jesus Pereira
Tipu pena : Omologa pedidu dezisténsia keixa
Iha 12 Abril 2018, Tribunál Distritál Suai prezide julgamentu tentativa konsiliasaun ba krime ofensa ba integridade fízika simples ne’ebé envolve arguidu Valdamiro de Araujo hasoru lezadu Basilio Neves de Araujo, iha Sub-distritu Ainaro Vila, Distritu Ainaro.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 07 Outubru 2017, lezadu ba hase arguidu ne’ebé halo hela fondasi uma iha rai disputa entre sira atu labele kontinua konstrui uma iha rai ne’e. Tanba ne’e, sira deskute malu no arguidu buti lezadu nia kakorok. Aktu ne’e rezulta lezadu nia kakorok moras no durante loron tolu nia laran no koalia ladiak no han mós ladiak.
Prokuradór akuza arguida kontra artigu 145 KP kona-ba ofensa ba integridade fízika simples ho moldura penál to’o tinan 3 ka multa.
Produsaun ba prova sira
Antes tama ba produsaun ba provas, bazeia ba artigu 262 Kódigu Prosesu Penál kona-ba tentativa ba konsiliasaun, juis husu atu halo tentativa konsiliasaun ba arguidu no lezadu.
Iha prosesu konsiliasaun ne’e, lezadu hakarak deziste tiha keixa hasoru arguidu tanba sira sei viziñu no diak malu ona. Arguidu husu diskulpa ba lezadu no promete la repete ninia hahalok iha futuru. Arguidu konkorda ho pedidu dezisténsia husi lezadu.
Alegasaun finál
Prokuradór no defeza konkorda ho parte rua nia akordu dame no husu ba tribunál atu omologa prosesu ne’e.
Desizaun
Bazeia ba pedidu dezisténsia hosi lezadu no akordu dame hosi parte sira, tribunál omologa dezisténsia keixa ne’e.
6. Krime furtu agravadu
Nú. Prosesu : 0050/16/BBMLV
Kompozisaun tribunál : Koletivu
Juis : Dr. Nasson Sarmento, Dr. Samuel da Costa Pacheco no Dr.
Benjamin Barros
Prokuradór : Dr. Matias Soares
Defeza : Dr. Fransisco Qaetano Martins
Tipu pena : Pena prizaun tinan 3 suspende ba tinan 4
Iha 18 Abril 2018, Tribunál Distritál Suai prezide julgamentu leitura akordaun ba krime furtu agravadu ne’ebé envolve arguidu Antonio Gonçalves hasoru lezadu Martinho Mali Loko, iha Distritu Bobonaro.
Akuzasaun Prokuradór
Prokuradór akuza katak iha 20 Marsu 2016, lezadu tuir misa Domingo Ramos iha Igreja Maliana no para nia motor marka Honda Revo ho númeru martikula 0575 tls iha área igreja nian. Depoisde remata tiha misa, lezadu ba iha fatin estasionadu no hare katak nia motor laiha ona fatin ne’ebé nia para hela motor ne’e. Nune’e lezadu buka nia motor no husu ba iha señor ida (SdC) ne’ebé uma besik iha ne’ebá no señor ne’e dehan ba lezadu katak nia foin ajuda sobu xave kontak motor ida tanba arguidu dehan ba nia katak save motor lakon. Depoisde sobu hotu tiha, arguidu konduz/sae motor refere ba liu iha arguidu nia uma iha Lolotoe. Arguidu uza motor ne’e ba ojek durante fulan lima nia laran. Bainhira arguidu ba Maliana, lezadu koñese nia motor maske nia kondisaun la hanesan antes no lori kedas ba iha PNTL Bobonaro. Motor ne’e, lezadu sosa iha tinan 2015 ho valor US$1,020.00.
Prokuradór akuza arguidu kontra artigu 252 (a no e) KP kona-ba furtu agravadu ho nia moldura penál hosi tinan 2 to’o tinan 8 prizaun.
Produsaun ba prova sira
Iha prosesu julgamentu, arguidu konfesa hotu faktu sira husi akuzasaun prokuradór no deklara katak nia arrepende no nia foti motor ne’e hodi sustenta moris família nian liuhosi ojek. Aleinde ne’e, lezadu kontinua reforsa faktu sira no deklara katak nia hadia ona motor ne’e hamutuk US$ 125.00. Entretantu kona-ba folin motor, lezadu deklara katak folin loloos US$1,100.00.
Alegasaun finál
Prokuradór husu ba tribunál atu kondena arguidu ho pena efetiva prizaun tinan 4 tanba konsidera arguidu ninia hahalok halo lezadu labele hala’o atividade hodi sustenta nia moris hanesan la ba natar no atividade sira seluk. Aleinde ne’e, prokuradór husu ba tribunál atu kondena arguidu selu indemnizasaun ba lezadu tuir osan ne’ebé lezadu gasta ona hodi hadia fali nia motor.
Entretantu, defeza konsidera katak motor refere nu’udar motor segundu maun tanba laiha nota sosa nian. Defeza mós konsidera katak valor motor la to’o US$1,000.00. Bazeia ba konsiderasaun hirak ne’e, defeza husu ba tribunál atu halo alterasaun jurídiku hosi krime furtu agravadu ba iha furtu simples (artigu 251 KP) ho moldura penál to’o tinan 3 ka multa.
Tanba konsiderasaun hirak ne’e, defeza husu ba tribunál atu kondena arguidu ho pena prizaun maibe suspende tiha nia ezekusaun no la kondena arguidu selu indemnizasaun ba lezadu.
Desizaun
Depoisde avalia faktu sira ne’ebé prodús durante julgamentu, tribunál halo alterasaun jurídika husi furtu agravadu ba iha furtu simples tanba motor ne’ebé arguidu foti nu’udar motor uzadu no nia folin la to’o US$1,000.00. Entretantu kona-ba faktu sira seluk, tribunál prova hotu.
Bazeia ba prova hirak ne’e, tribunál konklui no kondena arguidu ho pena prizaun tinan 3 suspende ba tinan 4 no selu indemnizasaun ba lezadu US$200.00 tanba lezadu sei presiza hadia tan nia motor ne’ebé to’o agora seidauk bele uza.
No comments:
Post a Comment