12 September 2010

Arguidu ba kazu tentativa violasaun seksual hetan pena tinan 5 prizaun

Setembru 2010  - Iha loron 08 fulan Setembru 2010 Tribunal Distrital Dili halao audensia julgamentu hodi le’e akórdaun ba kazu tentativa violasaun seksual ho Nu. prosesu 144/C.ord/TDD/2010., Kazu ne’ebé mak komete husi kondenadu Januario da Costa hasoru lezada MM ne’e akontese iha Comoro, Aldeia Kampung Merdeka iha loron 24/02/2010 liu ba. Depois faze prosesu julgamentu sira halao, ikus mai tribunal deside hodi fo kastigu pena prizaun tinan 5 no selu indemnizasaun ba lezada ho valor US $ 500.
Audensia ba le’e akórdaun ne’e derije husi Juiza Maria Leonor Botelho. Iha parte seluk, Ministériu Públiku reprezenta husi Dr. Hipolito Exposto no husi Defensoria Públika reprezenta husi Dr. Fernando Expostu (Defensor Públiku estajiadu).

Diretór JSMP, Luis de Oliveira Sampaio afirma katak “ pena ne’ebé mak fo ba kondenadu ne’e merese no realistiku tambá bazea ba faktus provadus ne’ebé mak produs durante prosesu julgamentu. Tanbá iha prosesu ne’e, tribunal prova katak kondenadu ho hakarak rasik no ho intensaun, atu  halo relasaun seksual sen konsentimentu husi lezada no relasaun seksual ne’e la konsege realize tambá laos diziste voluntariamente husi kondenadu rasik, maibe impede husi ema seluk.”

Bazea ba materia akórdaun ne’ebé mak le’e husi juiz deklara katak faktus ne’ebé mak provadu mak: lezada ba iha kampung Merdeka maizumenus tuku 09.00 dader atu hasoru testemuña WC. Iha duni momentu ne’e, kondenadu bolu lezada ba tu’ur iha varanda no la kleur kondenadu tebe lezada nia ain hodi  kous lezada ba kuartu laran no hasai lezada nia ropa no hasai mos nia kalsa rasik hodi tenta halo relasaun seksual ho lezada, maibe aktus ne’e la konsege realiza ka konsumadu tambá hetan salva husi testemuña WC. Alien de ne’e kondenadu mos la hatudu nia arependementu ba krime ne’ebé mak nia komete ona durante prosesu julgamentu nia laran.

Bazea ba monitorizasaun ne’ebé mak JSMP halo katak pena ne’ebé mak hamonu ba kondenadu bazea ba artigu 23 (tentativa) no 24 (tentativa punivel) junta ho artigu 172  konabá violensia seksual husi Kódigu Penál ne’ebé mak nu’udar mos baze akuzasaun husi Ministériu Públiku nian.

JSMP mos konsiente katak hahalok ne’ebé mak kondenadu halo nu’udar krime tambá, obriga no tenta atu halo violasaun seksual, kontra lezada nia vontade seksual no atu satisfaz kondenadu nia interese deit.

Iha julgamentu ne’e juiz mos esplika ba kondenadu katak nia iha direitu atu halo rekursu hasoru akórdaun ne’e, se kondenadu ho nia defensor la satisfas ho akórdaun ne’e.

JSMP mos kongratula esforsu tomak husi autor judisiariu sira hodi hametin justisa no proteze direitu feto nu’udar individu ka pessoa ne’ebé mak vulneravel ba hahalok krime. Hein katak hahalok krime, liu-liu krime kontra feto bele diminui ka hamenus ho esforsu tomak autores tribunais nu’udar entidades ne’ebé mak iha reponsabilidade institusional atu halao knaar judisial.

Atu hetan informasaun kle’an, favor kontaktu: Luis de Oliveira Sampaio Director ezekutivu JSMP
Email: luis@jsmp.minihub.org Landline: +670 3323883 ka +670 7295795

No comments: