04 December 2009

JSMP : EN NOME INTERESE PROFEISAUN, TESTEMU?A REZEITA ATU FO DEPOIMENTUS IHA TRIBUNAL

Komunikadu Imprensa Novembru 2009 EN NOME INTERESE PROFEISAUN, TESTEMU?A REZEITA ATU FO DEPOIMENTUS IHA TRIBUNAL

Julgamentu ba kazu 11 de Fevereiru 2008 at? fulan ne?e sei nafatin kontinua ho orariu julgamentu ba rona depoimentus husi testemu?a sira. Hanesan iha informasaun hirak ne?ebe mak hato?o ona ba iha publiku liu husi media elektr?nika katak testemu?a ba kazu ne?e total mais ou menus 175 at? 200 tal. At? loron 24/11 Tribunal Distrital Dili rona ona depoimentus husi testemu?a hamutuk total 80 tal. Depoimentus barak ne?ebe mai husi testemu?a sira katak sira la hatene kazu ne?e ou sira rona, ne?e mos dala ruma rona husi ema seluk deit konaba attentadu hasoru ema importante rua ne?e.

Iha buat interesante balu ne?ebe mak nunka akontese durante kazu ne?e julga. Iha sesaun primeiru julgamentu ne?ebe halo iha loron 24 fulan ne?e, Tribunal Distrital Dili konsegue rona depoimentus husi testemu?a na?in lima husi total testemu?a na?in ualu (8) ne?ebe notifika tiha ona. Iha prosesu jugamentu hodi rona depoimentus husi testemu?a JB, JB rezeita atu fo ninia depoimentus ba iha tribunal relasionadu ba ninia profeisaun nu?udar ema journalista. Testemu?a ne?e wainhira iha Juizes Kolektivu nia oin, antes komesa nia deklara ninia direitu sira ne?ebe iha lei nia mahan. Testemu?a ho firmeza deklara katak ?hau iha direitu ne?ebe iha lei nia mahan, tanba ne?e, nu?udar sidadaun bai-bain hau sei hat?n ba perguntas sira ne?ebe mak mai husi tribunal ne?e bazeia deit ba buat ne?ebe mak hau hatene. Nu?udar ema ne?ebe mak iha profeisaun hanesan journalista, hau sei la fo resposta relasionadu ho kobertura ne?ebe mak hau halo tiha ona?.

Relasionadu ba afirmasaun ne?ebe mak mai hosi testemu?a ne?e, konsegue hamosu debate argumentasaun oit-oan entre Miniteriu Publiku ka Prokurador Felismino Cardoso no Defensor Publiku Internasional Andre Peixoto Fernandes, parte rua ne?e foti problema ba prosedimentu. Parte Ministeriu Publiku dehan katak lei fo mahan ba ema hotu, maybe wainhira Ministeriu Publiku hato?o perguntas relasiona ho 11 de Fevereiru maka testemu?a tenke pronto atu responde. Nune?e parte Defensor Publiku fo hanoin ba iha testemu?a atu la fo resposta ba perguntas wainhira perguntas ne?ebe mak hato?o ba nia defisil ka wainhira resposta ne?ebe fo hodi hat?n sei iha risku ba responsabilidade criminal.

Argumentu husi Defensor Publiku ne?e iha razaun ne?ebe forte, wainhira hare ba iha profeisaun testemu?a nian ne?ebe nu?udar journalista, hanesan Kodigu Prosesu Penal Timor Leste Artigu 126.1 garante no mahan ba direitu ne?ebe mak iha. Kontiudu husi Artigu ne?e hanesan tuir mai ?Religiaun ka konfisaun religioza nia ministru, advogadu, m?diku, journalista, instituisaun-de-kr?ditu nia membru ka ema ne?ebe mak lei permite ka obriga rai segredu iha direitu atu la kohi fo depoimentu konaba faktu ne?ebe tama iha segredu ne?e?

Finalmente bazeia ba lei ne?ebe temi ona iha leten, parte Ministeriu Publiku la hato?o perguntas ruma ba testemu?a nune?e Juizes Kolektivu fo lisensa ba testemu?a atu husik sala julgamentu ho respeitu.

JSMP monitora katak iha nivel balun, sosiedade tomak iha ona kompriensaun no utilize ona direitu professional atu hamahan interese ba ninia profeisaun. Ne?e hanesan dezenvolvimentu signifikante ida. Maibe JSMP mos espera atu komponente tomak iha nasaun ne?e, tantu pessoalmente, grupus, no ou nivel organizasaun bele matan moris neon na?in atu bele kompriende didiak no bele tau interese kolektivu ne?ebe ideal liu iha oin, nune?e interese ba afirmasaun legal no justisa iha nasaun no estadu ida ne?e, nune?e bele iha sustanebilidade estadu no nasaun ne?ebe mak nakonu ho kultura legal.

Atu hetan informasaun kle?an favor kontaktu: Luis de Oliveira Sampaio Direitor Ezekutivu JSMP Diresaun E-mail: luis@jsmp.minihub.org Landline: 3323883

No comments: