26 May 2010

JSMP: Arguidu no vítima Maus Tratus Kónjuje hato'o sira nia deklarasaun iha Tribunal

Komunikadu Imprensa Arguidu no vítima Maus Tratus Kónjuje hato’o sira nia deklarasaun iha Tribunal Maiu 2010 - Iha loron 12 Tribunal Distrital Baucau hala’o julgamentu ba kazu krimi “maus tratus kónjuje ne’ebé involve FM nu’udar arguidu no CM nu’udar vítima. Ba kazu refere, Ministeriu Publiku, akuza artigu 154 Kodigu Penal ne’ebé defini katak; ema ne’ebé pratika maus tratus fíziku ka psíkiku ba nia kónjuje ka ba ema ne’ebé moris ho nia hanesan feen ho lain sei hetan pena prizaun tinan rua to’o tinan neen, kuandu dispozisaun legal seluk la prevee pena todan liu”.


Iha akuzasaun Ministeriu Publiku (MP) nian, haktuir katak arguidu basa dala rua iha vítima nia hasan, tuku dala ida iha inus, tebe dala ida iha kotuk laran no tebe dala ida mos iha vítima nia moris fatin. Tanba aktus ne’e provoka ran fakar maka’as sai hosi vítima nia moris fatin. Arguidu halo agresaun fízika ba vítima dala barak ona desde 2004 ho razaun arguidu vítima la kous (la hetan) oan mane ida ba arguidu.


Direitor JSMP Luis Oliveira Sampaio deklara katak kazu maus tratus ba kónjuje tuir Kódigu Penal artigu 154 nu’udar hahalok ne’ebé ofende no afeita ba ema nia fíziku ka psikiku ba ema ne’ebé moris ho nia nu’udar fen ho laen. Tanba ne’e, Sampaio hatutan katak tribunal tenke konsidera aspeitu no sirkunstansias relevante ba kazu refere hodi hola medida legal tuir lei atu hahalok hanesan ne’e la bele akontese fali iha futuru.

Iha julgamentu ne’e, arguidu konfesa buat hotu hanesan ne’ebé haktuir iha akuzasaun laran. Arguidu arepende ninia hahalok no promete iha tribunal oin katak nia sei la halo tan iha futuru. Nune’e mos vítima konfirma faktu sira ne’ebé prevé iha akuzasaun laran. Maske nune’e, vítima husu ba tribunal atu la bele fó kastigu ba arguidu tanbá entre sira nain rua agora moris iha paz no dame nia laran. Deklara liu tan katak vítima hetan tratamentu iha hospital durante loron 3 no hetan asistensia legal no protesaun hosi organizasaun Fokupers durante fulan 4.

Iha testemuña nain tolu ne’ebé aprezenta hosi (MP), Tribunal deside atu la rona sira nia depoimentu tanbá faktu sira hotu arguidu konfesa tiha ona no refórsa tan hosi deklarasaun vítima nian.

Maske nune’e, iha MP nia alegasaun final MP deside atu matein sira nia pozisaun no husu tribunal hodi kondena pena suspensaun tinan 3 to’o tinan 4 bazeia ba faktus ne’ebé iha. Iha parte seluk, defeza hosi Defensória Públiku (DP) husu ba tribunal atu konsidera onestidade arguidu nian no husu atu fó desizaun ne’ebé justu. Desizaun ba kazu ne’e sei hala’o iha loron 25 Maiu 2010

Tuir interpretasaun autor tribunal ida, ne’ebé servisu iha Tribunal Distrital Baucau katak normalmente ema ne’ebé hetan akuzasaun ho artigu ne’e, kuandu iha prosesu investigasaun hatudu katak ema ne’e komete iha krimi ne’e liu hosi dala ida.

JSMP sente haksolok ho lala’ok julgamentu ba kazu ne’e tanbá arguidu ho vítima ho konsensia rasik, hatudu sira nia kolaborasaun iha tribunal hodi produz faktus, nune’e tribunal sei deside tuir faktus ne’ebé iha. Tuir JSMP nia observasaun iha esperiensia pasadu katak kazu ne’ebé involve fen ho laen dala barak liu vítima ne’ebé iha relasaun ho arguidu rekuza atu hato’o sira nia deklarasaun ba tribunal. Nune’e defisil ba tribunal atu hetan faktus. Tanbá ne’e normalmente, bele kauza ba arguidu sira sempre hetan sentensa absolvisaun.

JSMP hanoin katak maske arguidu arepende nia hahalok no halo tiha ona akordu dame familiarmente, maibe JSMP hakarak rekomenda nafatin ba tribunal atu hatuun desizaun ne’ebé bele fó vantajen no justisa ba parte hotu liu-liu fó lisaun ba arguidu no ba ema hotu atu hakribi no hapara violensia doméstika iha Timor Leste

No comments: